تاثیر ژن در یادگیری چیست؟

وقتی در زندگی ما اتفاقاتی (بطور مثال به عنوان استرس ) رخ می دهد باعث تغییر رفتار در  ژن های ما می شوند . تاثیر ژن در یادگیری چیسن ؟

نکته های کلیدی:

• زمانی بر این باور بودند که ژن ها بدون حرکت و بدون تغییر هستند . اما تحقیقات اخیر در این زمینه نشان داده است که ژن ها می توانند در پاسخ به نشانه های محیطی تغییر کنند .
• ما می دانیم که ژن ها در تغییر رفتار خود توانمند هستند .
• اما اینکه ژن ها توانایی تطابق با نشانه های محیطی که مرتبا تکرار می شوند را دارند یا نه کمتر فهمیده شده است . منظور آن مواردی هستند که ما بتوانیم به عنوان یادگیری توصیف کنیم .
• پژوهشگران در حال مطالعه این موضوع هستند که آیا ژن ها می توانند یاد بگیرند یا خیر( تاثیر ژن در یادگیری). و تحقیقاتی که در آینده انجام می شود می تواند نشان بدهد که پرورش و تربیت می توانند از طبیعت و فطرت و خاصیت موثرتر باشد .

تاثیر ژن در یادگیری

در طی یک دهه تحقیقات بشر، درک از ژنتیک را متحول کرده است . در کتاب های درسی دبیرستان ما که از دیدگاه کلاسیک تبعیت می کند نشان می دهد که ژن ها نمونه هایی با کد های زیست شناختی  ، ساکن و ،غیر پویا و غیر قابل تغییراند . که کور کورانه

پروتئین را بیرون می اندازند و تحت تاثیر دنیای اطراف آن ها نیستند .

به هر حال ، معلوم می شود که عکس این اتفاقات واقعیت دارد، که در طول زندگی ما اتفاق افتاده حتی می تواند در سطح زندگی والدین و پدر بزرگ و مادربزرگ ما نیز باعث تغییرات و تحولات طولانی مدت در سطح ژنتیکی بشود . پس در حقیقت می توان طبق تحقیقات بدست آمده از زمان بوجود آمدن نطفه تا مرگ ، ژن های ما بطور فعال به دنیای اطراف واکنش نشان دهند .

به زبان ساده اگر بخواهیم صحبت کنیم می توانیم بگوییم که ژن های ما می توانند تاثیر بگذارند و تاثیر ات ژن در یادگیری، عمل کنند اما آیا توانایی یادگیری هم دارند ؟ و اگر واقعاً اینگونه است ما دقیقا از چه زمانی می توانیم اطلاعاتی کسب کنیم ؟

 

یادگیری چیست ؟

اگر بخواهیم به این سوالات پاسخ بدهیم مستلزم این است که در ابتدا یک قدم به عقب برداریم و بفهمیم که رفتار به چه معناست ، تغییر رفتار چیست و یادگیری به چه صورت انجام می شود . زمانی که ما از رفتار صحبت می کنیم در حقیقت از انتقال یک حالت به وضعیت دیگر صحبت می کنیم که این ناشی از یک محرک است. به نظر پیچیده است ؟

بنابراین اجازه بدهید که در غالب یک مثال ساده این وضعیت را بیان کرده و به این وسیله به نوعی،  فعالیت ژن ها را در ذهن شما شفاف کنم . تصور کنید در جلوی باغچه منزل خودتان نشسته اید و هر روز که همسایه شما به سر کارش می رود و ماشین اش را روشن می کند صدای بلندی به گوش شما می رسد و دود اگزوز ماشین او به سمت شما بر می گرده . برای اولین باری که این اتفاق می یوفته و این صدای بلند و می شنوید از حالت آرام به حالت کاملا متحیّر کننده ای فرو می روید .

پس وقتی ما از رفتار یک شخص صحبت می کنیم در حقیقت داریم توضیح می دهیم که یک فرد از یک حالت به حالت دیگر تغییر وضعیت داده ست و در رابطه با اینکه چرا و چه علت این انتقال رفتاری بوجود آمده ( انتقال به دلیل صدای بلند )صحبت می کنیم .

اکنون بسیاری از سیستم ها بخصوص سیستم هایی که زنده هستند مانند ژن ها  فقط رفتار نمی کنند بلکه رفتار خود را تغییر می دهند . تصور کنید چند روز شما مجدد در باغچه خود نشسته اید و همین عمل همسایه شما تکرار می شود اما این دفعه شما کمی مبهوت می شوید .

 

 

وقتی که می گوییم رفتار شما تغییر کرده است در حقیقت به سادگی می خواهیم به شما بگوییم که در این وضعیت چگونه همان محرک با صدای بلند بر شما تاثیر گذاشت ( شما در ابتدا از حالت آرامی که داشتید به حالت وحشت زده تبدیل شدید ) و حالا پس از گذشت چند روز دقت کنید نتیجه به این شکل تبدیل شده : ( هم اکنون از حالت آرامش به کمی بهت فرو می روید ).

اکنون یک سوال واقعی مطرح می شود : چرا رفتار شما تغییر کرد ؟ چرا صدای بلند ، شما را مثل گذشته خیره نمی کند ؟

وقتی ما به یادگیری اشاره می کنیم ، تاکید می کنیم که تغییری در رفتار ایجاد شده است و می خواهیم این توضیح را بدهیم که چرا این تغییر رخ داده است . پس بنابر این وقتی ما با محرک های واحدی روبرو می شویم این به عنوان یک عادت شناخته می شود . همچنین ممکن است وقتی محرک ها با هم جفت می شوند و همزمان با هم ارائه می شوند این تغییر رفتار را بوجود آورند. (ما با بررسی این عوامل می خواهیم به عملکرد ژن ها برسیم ).

سگ پاولف روان شناس روسی را بخاطر دارید ؟ او ابتدا وقتی زنگ را برای سگش به صدا در می آورد بزاق سگ ترشح نمی کرد اما بتدریج با صدای زنگ و همزمان  ارائه غذا این عاملی برای شرطی شدن سگ شد و برای دفعات بعدی شنیدن  صدای زنگ مصادف می شد با ترشح بزاق دهان سگ بدون اینکه غذایی آورده شود . که این عمل به عنوان شرطی شدن کلاسیک شناخته می شود .

در نهایت رفتار ما هم ممکن است تغییر کند چون به نتایج خاصی می رسد ‌.

 

 

یادگیری ژنتیکی چیست ؟

بنظر می رسد بیشتر موجودات زنده یاد می گیرند . اما در مورد بخش هایی از موجودات زنده مثل نورون ها، مجموعه های سلولی یا حتی بخش ژن های موجودات زنده چه می توان کرد ؟ آیا رفتار آن ها هم می تواند تغییر کند ؟ و احتمالا یاد بگیرند ؟

حالا مورد های ژنتیکی که در ما وجود دارند را در نظر بگیرید . سیستم بعضی از ژن ها که در معرض نور خورشید که یک محرک به حساب می آید روشن می شوند یا به نوعی فعال می شوند و در اواخر عصر که خورشید غروب می کند همان سیستم ژنی خاموش می شود .

پس آن ها قادر به تغییر رفتار خودشان هستند . به این ترتیب ریتم و آهنگ ژن ما با ریتم های دنیای طبیعی ما هماهنگ می شوند ، پس به ما این امکان را می دهند که ما با محیط اطراف مان سازگار بشیم .

 

حال یک سوال واقعی ، آیا همین ژن ها نیز می توانند یاد بگیرند ؟ بطور مثال ،  اگر شخصی در طول شب در معرض نور قرار بگیره آیا این ژن ها می توانند مثل وضعیت روز حالت خودشون و نشان بدهند و به تدریج و به آرامی ابراز خودشون و متوقف کنند .

حالت بعدی اینکه اگر نور و با صدای مشخصی همراه کنیم و سپس آن صدا رو به شخصی در تاریکی ارائه دهیم ، آیا ژن ها هم شروع به ابراز وجود می کنند ( دقیقا همانطور که بزاق سگ پاولف با شنیدن صدای زنگ شروع به ترشح کرد )؟ در پایان تصور کنید که فردی گرسنه است و وجود نور باعث می شود که ژن باعث بشه که غذا به بدن هدایت بشه ؟ آیا اصلا عکس العمل ژن سریع تر انجام می شود ؟

کار در زمینه یادگیری ژنتیک جدیداً شروع شده است . اما  شواهد قوی نشان می دهند که ماده ژن ها در واقع قادر به یادگیری هستند . اگر واقعاً چنین چیزی صحت داشته باشد ، بسیاری از سوالات جالبی وجود دارند که در انتظار پاسخ به آنها هستیم  . به طور مثال آیا یادگیری ژنتیکی در مورد یک محرک (صدای بلند)  به سایر  محرک های دیگر ( فریاد بلند) تعمیم می یابد ؟

اگر چنانچه تجربیاتی مشکل زا مانند آسیب های دوران کودکی (سوء استفاده کردن ، تجاوز …)، سوء تغذیه یا استرس منجر به تغییرات نابهنجار در رفتار ژنیتیک شود ، آیا پس از مدتی اصلاح این موارد امکانپذیر ؟ آیا زمان های خاصی برای یادگیری ژن ها وجود داره و یا این یادگیری بطور مداوم ادامه داره ؟ شاید جالب ترین بخش سوالات اینجاست که ‌آیا آنچه که ماده ژنتیک در یک نسل یاد می گیره ، می تواند بوسیله افراد منتقل شود و به ارث برسد ؟

نتیجه گیری

علم به ما می گوید که ژن های ما توانایی رفتار کردن و قابلیت  تغییر در  رفتار خود را دارند . این پرسش که ژن ها می توانند یاد بگیرند، دریچه ای از ایده های جدید و امکانات ، و احتمالات شدنی را بر روی ذهن ما باز می کنند . اگر آنها این توانایی را داشته باشند درک ما از فعالیت کوچکترین مقیاس ها عوض خواهد شد و این مسئله نشاندهنده این واقعیت می شود که ژن ها ساکن نیستند بلکه پویا و فعال هستند.

و این نکته ای ست که باید به آن توجه کنیم که ذات  ، طبیعت و تربیت و آموزش مدت هاست که فقط در حد کلام محصور شده اند و اکنون ما در این مورد فقط شروع به صحبت  کرده ایم و ما فقط در مرحله آغازین فهمیدن و درک آن هستیم .

این پست با الهام از یک مقاله علمی ” یادگیری ژنتیک یک چهارچوب مفهومی جدید برای بررسی تاثیر محیط بر تغییرات در رفتار ژنتیکی ” که در حال حاضر در Bio Essays در حال بررسی است گرفته شده است . چنانچه در رابطه با این مقاله جذاب سوال خاصی داشته باشید می توانید با بخش مشاوره روان شناسی مرکز راز ماندگار ارتباط برقرار کرده و از مزایای مشاوره رایگان مرکز برخوردار شوید .