سواستفاده روانی و عاطفی در کودکان به صورت رفتار، گفتار و حرکات والدین، مراقبین کودک و افراد مهم زندگی او نمود پیدا میکند. این رفتارها و گفتار آثار منفی روانی، بر روی کودک به جای میگذارد.این گونه حرکات و گفتار باعث، اختلال در رشد روانی و عاطفی و احساس ارزشمندی کودک می شود.
سواستفاده روانی و عاطفی در کودکان، هنگامی رخ میدهد، که کودک به صورت مداوم احساس بی ارزشی، دوست داشته نشدن، تنهایی و ترس دارد. از این مدل سوء استفاده، به عنوان سوءاستفاده کلامی نیز یاد می شود. این نوع سوءاستفاده، شایعترین نوع سوءاستفاده از کودکان است و میتواند شامل بی اهمیتی مداوم، خشونت، قلدری کردن، داد زدن، اذیت کردن، انتقاد و مشاهده خشونت خانگی میباشد. اثرات این گونه سوءاستفادهها، به همان اندازهی، سوءاستفاده فیزیکی، به کودک آسیب می رساند.
مدل های متفاوت سواستفاده روانی و عاطفی در کودکان:
آزار و اذیت روانی و عاطفی کودکان، معمولا در سالهای متمادی، در دوران کودکی انجام می پذیرد و به صورت مکرر تکرار میشود. تکرار اینگونه اذیت و آزارها، بر سلامت و رشد روانی وعاطفی کودک تاثیرگذار است. حتی انجام یک بار از آنها نیز، تاثیر مخرب خود را بر کودک میگذارد. نمونه هایی از سوء استفاده روانی و عاطفی عبارتند از:
- بی محلی مستمر و مداوم به کودک و طرد نمودن او
- انزوای اجتماعی و فیزیکی کودک یعنی دور نگهداشتن او از اجتماع و افراد
- ترساندن و تهدید کردن کودکان برای انجام دادن کاری
- مشاهده نمودن خشونت خانگی توسط کودک، به این معنی که والدین در برابر کودک زدوخورد و درگیری فیزیکی انجام دهند
- کودک را به طور مداوم و مستمر مورد انتقاد و سرزنش قرار دادن و تحقیر کردن
- قسم دادن، داد زدن و اذیت کردن کودک به طور مداوم
- در کودک این احساس را پرورش دهیم، که او نسبت به بقیه اعضای خانواده متفاوت است. به طور مکرربی ارزشی او را گوشزد کنیم. تکرار جمله”ما تو را دوست نداریم”
- عشق، حمایت، تشویق و توجه خود را از کودک دریغ کردن
- تحقیر و توهین کردن، اذیت و آزار رساندن و کم ارزش جلوه دادن کودک
- از کودک تقاضای غیر واقعی و خواسته های نابجا داشتن
- از کندوکاو، کنجکاوی، تحقیق و جستجو کردن کودک ممانعت به عمل آوردن و به کودک اجازه ندهیم، استعدادهایش را به نمایش بگذارد.
- رفتارهای بد و نامناسب با کودک، به دلیل اینکه کودک قادر به تغییر خیلی چیزها در خود نیست، مانند، جنسیت یا معلولیت جسمی یا ذهنی
- سوء استفاده با ترساندن و تهدید به آسیب رساندن به کسی یا حیوانی
سوءاستفاده روانی و عاطفی معمولاً در تمام خانوادهها اتفاق میافتد. تحقیقات نشان داده که این گونه سوءاستفاده ها در بین خانواده های زیر شایعتر است:
خانواده هایی که مشکلات اقتصادی دارند، کودکانی که با یک والد زندگی میکنند، خانوادههایی که در حال جدایی هستند و یا جدا شده اند، خانواده هایی که با مشکلات مرتبط با مصرف مواد، درگیر هستند.
مرکز مشاوره روانشناسی راز ماندگار، با حضور مشاورین متخصص روانشناس به صورت شبانهروزی، با بهترین و بهصرفهترین خدمات روانشناسی به شما کمک میکند، تا بتوانید، مهارتهای فرزندپروری خود را ارتقا داده و روابط موثرتری با کودک خود برقرار نمایید.
نشانه های سواستفاده روانی و عاطفی در کودک:
این نشانه ها می توانند شامل موارد زیر باشند:
- دوری از خانه و فرار مکرر از خانه
- تصویر ذهنی ضعیفی از خود داشته و دارای عزت نفس و اعتماد به نفس پایین هستند
- تغییر در رشد تحصیلی و یا افت تحصیلی
- اینگونه کودکان معمولا دچار اضطراب و پریشانی هستند
- رفتارهای مشکوک و مخرب از نشانههای این کودکان است برخی از آنها توقعات بیجا دارند و برخی نیز بسیار پرتوقع هستند
- بی نهایت هر رفتار را از خود نشان می دهند، به عنوان مثال، خیلی عصبانی و یا خیلی غیر فعال میشوند
- تلاش زیادی برای راضی نگه داشتن والدین می کنند یا در برقراری ارتباط با والدین ناموفق هستند
- برای برقرار کردن ارتباط با دیگران دچار مشکل هستند و خیلی زود از انجام دادن کارها صرف نظر میکنند
- احساس بی ارزشی، طردشدن و دوست داشته نشدن، دارند
- این کودکان احساس گناه زیادی دارند و تمام وقتشان را صرف مقصر دانستن خود، برای وقایع گوناگون میدانند.استفاده مکرر از جملاتی شبیه”من بیعرضه و دستوپا چلفتی هستم”
- دروغگویی، دزدی، بی اعتمادی نسبت به بزرگسالان
- خودزنی و افکار مرتبط با خودکشی
- ترس از والدین و تنفر از آنها
- تغییرات ناگهانی در گفتارشان رخ میدهد، مثلا، لکنت زبان
- والدین، کودکان را با محبت و علاقه، بغل یا نوازش نمیکنند
- مصرف الکل و مواد مخدر
تاثیرات سوء استفاده روانی و عاطفی:
کودکان و نوجوانان، شماری از مشکلات روانی و عاطفی و جسمی را، به دلیل سوء استفاده روانی و عاطفی تجربه خواهند کرد، که شامل موارد ذکر شده زیر، می باشد:
- استفاده از راه حل و یا عادت هایی برای کنار آمدن با مشکلات که هیچ کدام از آنها، روشهای مفید و سالمی نیستند، مانند: انگشت مکیدن، ناخن جویدن، خودزنی، تکان خوردن های شدید
- بروز بیماریهای روانی از جمله اضطراب، افسردگی و اختلالات فوبیا
- ناتوانی در اعتماد کردن به دیگران و بروز مشکلات در برقراری ارتباط با آنها
- رفتارهای مخرب، خشونت آمیز و ضد اجتماع
- مصرف الکل و مواد مخدر
- اختلالات و مشکلات رفتاری
- تغییر در مراحل رشد به خصوص در دوران کودکی
- رفتارهای پرخطر جنسی
- اختلالات مربوط به تغذیه و خواب
- اختلالات گفتار و یادگیری
- ناتوانی در بروز استعدادها
- ناتوانی در هماهنگی و بروز احساسات
- بیماریهای جسمی و مشکلات مربوط به سلامت
- افکار خودکشی و اقدامات مربوط به خودکشی
- رفتارهای به شدت انطباقی، مثل خیلی مطیع بودن و یا به شدت به صورت دفاعی عمل میکنند
- اعتماد به نفس و عزت نفس پایین
در صورت مشاهدهی سواستفاده روانی و عاطفی به چه مرجعی اطلاع دهیم ؟
برخی از مدلهای سوء استفاده روانی و عاطفی ، مانند، داد زدن، فورا خطری برای کودک ایجاد نمیکند. اما برخی روشهای دیگر، مانند، اجازه دادن به کودک برای مصرف دارو، میتواند به سرعت تأثیر مخرب ایجاد نماید. اگر شما کودکی را می شناسید، که در معرض خطر سوءاستفاده روانی و عاطفی قرار دارد، فوراً با شماره تلفن ۱۲۳ تماس حاصل نمایید.
هیچگاه کاری انجام ندهید که ریسک سوءاستفاده روانی و عاطفی ، در کودکان را افزایش دهد. از خانوادهی کودک بخواهید، از مشاورروانشناس کمک بگیرند. مشاور روانشناس میتواند، راهنماییهای موثری برای برقراری ارتباط موثر بین والدین و کودک به آنها بدهد.
اگر، حس می کنید، باعث سوءاستفاده روانی و عاطفی از کودک خود شدیم، چه کار کنیم؟
حتی بهترین والدین هم ممکن است، بر سر فرزند خود داد بزنند و در موارد استرسزا، از کلمات زشت استفاده میکنند، اما این به معنی سوء استفاده نیست.
اگر شما راجع به رفتار خود و کودکتان نگران هستید، حتما با مشاور روانشناس، تماس بگیرید و راهنمایی بخواهید. مادر و پدر بودن، یکی از سخت ترین و در عین حال، مهم ترین کاری است که شما در دوران زندگی خود انجام میدهید، بنابراین از منابع قوی و قدرتمند برای انجام این کار استفاده نمایید.
خواندن کتابهای مرتبط، کمک گرفتن از مشاورروانشناس کودک و نوجوان و تغییر رفتاها، میتواند در این زمینه به شما کمک نماید. به عنوان مثال، اگر والدین الکل ومواد واستفاده میکنند. با تغییر این رفتارها می توانند،مراقبت بیشتری ازفرزندان خود به عمل آورند.
بدون دیدگاه