گَسلایت (Gaslight) به معنای ایجاد شک و تردید در فرد از طریق دستکاری روانی است، به طوری که فرد قربانی احساس کند قضاوت‌ها، درک یا حتی حافظه‌اش نادرست است. این اصطلاح از نام یک نمایشنامه و فیلم به همین نام در دهه ۱۹۴۰ گرفته شده که در آن مردی تلاش می‌کند همسرش را متقاعد کند که دیوانه شده است، از جمله با کم‌نور کردن چراغ‌های گاز و انکار اینکه این اتفاق افتاده است
“فرد گسلایت” به کسی گفته می‌شود که از تکنیکی به نام گسلایتینگ (Gaslighting) استفاده می‌کند تا دیگران را درباره واقعیت یا ادراکشان دچار شک و تردید کند. این رفتار معمولاً در روابط ناسالم دیده می‌شود و هدف آن کنترل و دستکاری روانی طرف مقابل است.
گسلایتینگ (Gaslighting) یک نوع سوءاستفاده روانی است که در آن فردی سعی می‌کند واقعیت یا ادراک دیگری را تحریف کند و او را به شک انداختن به خودش وادارد. رابطه با افراد گسلایتر می‌تواند بسیار آسیب‌زننده باشد. برای درمان و مقابله با چنین روابطی، می‌توانید از این راهکارها استفاده کنید:
گسلایت معمولاً در روابط ناسالم (شخصی، حرفه‌ای یا اجتماعی) اتفاق می‌افتد و توسط افراد کنترل‌گر، سوءاستفاده‌گر یا نارسیسیست انجام می‌شود. هدف از گسلایت کردن معمولاً تخریب اعتماد به نفس و کنترل بیشتر قربانی است.
نشانه‌های فرد گسلایت:
- انکار واقعیت: حتی وقتی شواهد روشنی وجود دارد، این افراد اتفاقات یا گفته‌هایشان را انکار می‌کنند.
- وارونه کردن حقیقت: کاری می‌کنند که فرد قربانی فکر کند مشکل از خودش است، نه از گسلایتر.
- تخریب اعتماد به نفس: با زیر سؤال بردن حافظه یا قضاوت فرد، باعث میشوند او به خود شک کند.
- بزرگ‌نمایی اشتباهات: اشتباهات کوچک را بزرگ جلوه می‌دهند تا احساس گناه در طرف مقابل ایجاد کنند.
- نشان دادن مهربانی ظاهری: در بعضی مواقع رفتاری محبت‌آمیز نشان می‌دهند تا فرد را بیشتر دچار سردرگمی کنند.
علائم افراد گسلایتر چیست:
- کوچک شمردن احساسات شما.
- انکار واقعیت‌هایی که به وضوح اتفاق افتاده‌اند.
- متهم کردن شما به حساسیت بیش‌ازحد.
- تحریف حقایق به نفع خودشان.
۱. به هیچ عنوان اجازه ندهید افراد گسلایت به راحتی ببتوانند شما را مورد انتقاد قرار دهند
۲. محدود کردن تأثیر فرد گسلایت
- مرزبندی کنید: مرزهای روشن برای رفتارهای قابل‌قبول تعیین کنید. این مرزها را با قاطعیت بیان کنید.
- فاصله گرفتن: اگر ممکن است، میزان تماس و ارتباط با فرد گسلایتر را کاهش دهید.
۳. افزایش اعتمادبه‌نفس و بازسازی خود
- به حس و درک خود اعتماد کنید: گسلایترها تلاش می‌کنند شما را به خودتان مشکوک کنند. سعی کنید به احساسات و تجربه‌های خود احترام بگذارید.
- جستجوی حمایت: با دوستان، خانواده یا مشاور صحبت کنید تا دیدگاه‌های دیگری درباره وضعیت خود دریافت کنید.
- افزایش عزت‌نفس: فعالیت‌هایی انجام دهید که به شما احساس ارزشمندی بدهند.
۴. تکنیک‌های مقابله
- مستندسازی: هرگونه مکالمه یا اتفاقی را که احساس میکنید تحریف می‌شود، مستند کنید (یادداشت، ضبط صوت یا پیام‌ها).
- مخالفت آرام: به‌جای وارد شدن به بحث، بگویید: «من برداشت متفاوتی دارم» یا «این‌طور که تو می‌گویی به نظر نمی‌رسد.»
۵. درمان تخصصی
- اگر احساس میکنید که تأثیرات این رابطه عمیق است، به یک روانشناس یا مشاور متخصص در حوزه سوءاستفاده‌های روانی مراجعه کنید.
.تکنیک‌های درمانی مانند CBT (رفتاردرمانی شناختی) می‌تواند به شما در بازسازی باورهای مخدوش و بهبود وضعیت روانی کمک کند.
۶. تصمیم‌گیری برای ادامه یا ترک رابطه
- اگر گسلایتر تغییر پذیر نیست و رفتارهایش ادامه دارد، ممکن است لازم باشد تصمیم جدی برای پایان رابطه بگیرید.
- ترک چنین رابطه‌ای ممکن است دشوار باشد، اما با کمک حمایت اجتماعی و روان‌شناختی قابل انجام است.
۷. تمرکز بر سلامت روان خود
- مراقبت از خود از نظر روحی و جسمی اهمیت بسیاری دارد. ورزش، مدیتیشن، خواب کافی و تغذیه مناسب به شما کمک می‌کند با این چالش‌ها بهتر مقابله کنید.
اگر احساس میکنید کسی در زندگی شما چنین رفتاری دارد، مهم است که:
- به حقیقت خود اعتماد کنید.
- از افراد قابل اعتماد کمک بگیرید.
چطوری به قربانیان گسلایتینگ کمک کنیم؟
گسلایترها معمولا اعتماد به نفس قربانیان خود را از بین میبرند و باعث سرخوردگی و سرکوب افراد می شوند و باعث سوء استفاده روحی و روانی در آنها هستند و زخم های روان عمیقی را در افراد باقی میگذارند و راه حلی که در مقابله با این افراد می توان بکار گرفت این است که شبکه ارتباطی سالم در اطراف فرد گسلایت ایجاد کنید و حمایت عاطفی نسبت به فرد را تقویت و نسبت به شرایط فرد راهکار مقابله ای را زیر نظر یک متخصص روانشناس که به صورت تخصصی در حوزه فردی و رواندرمانی فعالیت دارد را بکار ببرید.
نتیجه گیری
در مجموع به فرایند ناامید کننده و دردناک و احساس خود برتر بینی و انتقال احساسات و عواطف منفی به دیگران از سوی فرد را گسلایت میگویند افراد گسلایت به هیچ عنوان پذیرنده انتقال احساس بد به دیگران نیستند و برای مراودات خود با دیگران از فرایند کاملا نا امن و ناعادلانه و بیرحمانه استفاده می کنند.و افرادی که دچار گسلایت هستند باعث آزار روانی و بیماری روانی نزدیکان و دوستان و همکاران و عزیزان و خانواده خود میشوند و خود گاهی متوجه چنین شرایطی که باعث ایجاد آن هستند نمیشوند.
زمانی که در یک رابطه حضور دارید که احساس ناخوشایند دارید و حس میکنید که دچار انزوای شخصیتی، تحلیل اعتماد به نفس ، حس قربانی شدن، احساس ناکافی بودن و دستکاری روانی شده اید حتما از یک متخصص روانشناسی کمک بگیرید،زیرا در صورت مواجه با افراد سمی شما نیز در معرض ایجاد مشکلات روحی و‌روانی خواهید شد و بهترین راه پیشگیری قبل از درمان است و‌اگر هم دچار مشکل در مقابله با این افراد هستید روانشناس به راهکار درمانی های متناسب با شرایط شما بهترین کمک را خواهد داشت.
بدون دیدگاه