ترس شدید یا بیمارگونه که در روانشناسی به هراس یا فوبیا (phobia) معروف است. ترس مداوم، بیش از حد و غیر واقعی از یک شی، شخص، حیوان، فعالیت یا موقعیت است و نوعی اختلال اضطرابی به حساب می‌آید که فرد را در شرایط استرس و اضطراب قرار می دهد . همه انسان‌ها در طول زندگی احساس ترس را تجربه کرده‌اند.
بیماری فوبیا یا هراس زدگی ترسی است غیرواقعی، شدید و طولانی مدت از یک جسم، شخص، حیوان یا موقعیت. شخصی که بیماری فوبیا دارد یا سعی می کند از چیزی که ترس ایجاد میکند دوری نماید یا آن را با اضطراب و پریشانی فراوان تحمل می کند.
ترسی که جز احساسات طبیعی زندگی روزمره به شمار می‌رود هنگامی که شدید، غیرمنطقی و بیمارگونه شود؛ سلامت روان و زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار می‌دهد و نام «فوبیا» را به خود می‌گیرد. ترس باعث می‌شود تا ما از خطر در امان بمانیم.بیماری فوبیا ارتباط زیادی با خطر ندارد؛ افراد زیادی با فوبیا درگیر هستند. فردی که به فوبیا دچار می‌شود؛ دچار ترس و اضطرابی غیر موجه می‌شود ولی نمی‌تواند کاری درباره این احساس انجام دهد. فوبیا از کلمه phobia برگرفته شده و به معنای ترس از چیزی است.
فوبیا نوعی بیماری پایدار از ترس در فرد است که باعث اختلال در زندگی روزمره وی می‌شود.
تأثیر و شدت فوبیا ممکن است متفاوت باشد: از آزاردهندگی و احساس ناراحتی معمولی تا حالت تهوع، تنفر شدید، غش و بیهوشی و ناتوانی یا حتی فلجی شدید. مبتلایان به بیماری فوبیا معمولا متوجه می‌شوند که ترس‌شان غیرمعقول است، اما قادر نیستند برای درمان و کنترل آن کاری بکنند. اختلال هراس یا فوبیا، می‌تواند در زندگی شخصی، مراودات اجتماعی، روابط کاری و دوستی و امکان حضور در جامعه و همچنین حضور فرد در مدرسه و دانشگاه ، را تحت تأثیری منفی بگذارد.
علائم فوبیا چیست و چگونه میتوانیم متوجه آن شویم
احساس اضطراب غیر قابل کنترل و بیش از حد نامتناسب با موقعیت: فرد علیرغم نبودن خطر، دچار هراس و وحشت می شود
اجتناب از فعالیت یا موقعیتی که باعث ایجاد ترس می شود. از آنجا که افرادی که دچار هراس هستند، از ترس اغراق آمیزشان، آگاهی دارند، برای اینکه این علائم به سراغشان نیاید، اغلب از آن موقعیتها اجتناب می کنند. و سعی میکنند در شرایطی قرار نگیرند که برایشان رعب آور است
- ضربان یا تپش قلب و احساس گر گرفتگی
- تنگی نفس و استرس شدید
- تکلم سریع و یا ناتوانی در تلکم و لکنت زبان
- خشکی دهان و احساس درد در ناحیه فک
- مشکلات معده، دردهای شدید معده
- حالت تهوع، احساس بی قراری شدید
- فشار خون بالا، و احساس داغی شدید در ناحیه سر و گردن
- لرزش های شدید اندام و یا حرکات ناخودآگاه آنها
- درد یا گرفتگی قفسه سینه و یا درد در ناحیه بازوها
- احساس خفگی و گرفتگی نواحی گردن
- تنفس غیرطبیعی
- داشتن دلشوره و اضطراب بی دلیل
- سوزن سوزن شدن اندام های بدن
- سر درد های شدید
انواع و اقسام فوبیا :
- اکروفوبیا: این نوع فوبیا ترس از ارتفاع است. افراد مبتلا به این نوع فوبیا، ترس از کوه ،پل یا طبقات بالای ساختمان ها را دارند و از رفتن به این مکانها خودداری می کنند.
- کلاستروفوبیا: این نوع فوبیا، ترس از فضاهای بسته یا تنگ است. مانند آسانسور، رانندگی با اتومبیل.
- آیروفوبیا: این نوع فوبیا به عنوان ترس از پرواز نیز شناخته می شود.
- دنتوفوبیا: دنتوفوبیا ترس از دندانپزشک یا اقدامات دندانپزشکی است. این ترس معمولاً پس از تجربه ناخوشایند در مطب دندانپزشکی ایجاد می شود. این نوع فوبیا اگر مانع از مراقبت های لازم دندانپزشکی شود می تواند مضر باشد.
- هموفوبیا: این نوع فوبیا، هراس از خون یا آسیب دیدگی است. فرد مبتلا به هموفوبیا ممکن است در اثر تماس با خون خود یا خون فرد دیگری غش کند.
- آراکنوفوبیا: این نوع فوبیا، ترس از عنکبوت است.
- سینوفوبیا: این نوع فوبیا، ترس از سگ است.
- اوفییدیوفوبیا: افراد مبتلا به این فوبیا از مارها می ترسند.
- نکتو فوبیا: این نوع فوبیا، ترس از شب و تاریکی است.
درمان فوبیا
بیماری فوبیا قابل درمان است و افرادی که به آن مبتلا هستند، از اختلال خود آگاه هستند. صحبت با روانشناس یا روانپزشک اولین قدم مفید در درمان بیماری فوبیا است.
در صورتی که بیماری فوبیا باعث بروز مشکلات جدی نشود و افراد مبتلا بدانند که با اجتناب از منبع ترس می توانند از این مشکل رها شوند، مسلما به دنبال درمان نخواهند رفت. ولی اجتناب از برخی موقعیتهای محرک (مثلا اجتناب از سوار آسانسور شدن یا صحبت در جمع) همیشه امکان پذیر نیست. در این صورت، مراجعه به یک متخصص روانشناس و متخصص بهداشت روان می تواند اولین قدم برای بهبودی این بیماری باشد.
اکثربیماری فوبیا با به کارگیری درمان مناسب قابل بهبودی هستند. اما درمان واحدی وجود ندارد، بلکه برای هر فرد، ممکن است یک شیوه درمانی مفید باشد. روانپزشک یا روانشناس ممکن است رفتار درمانی شناختی، دارو یا ترکیبی از هر دو را توصیه کند. هدف از درمان این است که علائم ترس و اضطراب را کاهش دهد و به افراد کمک کند تا واکنشهای خود را نسبت به منبع بیماری فوبیا کنترل کنند و بتوانند در شرایط غلبه بر ترس خود قرار بگیرند .
سریع ترین روش های درمان بیماری فوبیا :
یک روانپزشک یا روانشناس احتمالا در مورد علائم فعلی و سابقه خانوادگی سئوال کند، خصوصا این که آیا سایر اعضای خانواده نیز فوبیا (هراس زدگی) داشته اند یا نه. شما ممکن است هر تجربه یا ترومایی را که سبب ایجاد فوبیا شده است.
روانپزشک یا روانشناس شما در مورد افسردگی و استفاده از مواد از شما سئوال می کند زیرا بیشتر افراد با فوبیا این مشکلات را نیز دارند.
در کودکان، فوبیاهای خاص می توانند مشکلات کوتاه مدتی باشند که در عرض چند ماه از بین می روند. در بزرگسالان، حدود ۸۰% از فوبیاهای جدید تبدیل به شرایط مزمن (بلند مدت) می شوند که بدون درمان مناسب برطرف نمی شوند.
چه زمانی از روانپزشک یا روانشناس کمک بگیریم؟
اگر ترس ها و اضطراب هایی که آرامش خاطر شما را به هم می زنند، با روابط شخصی شما تداخل دارند، یا مانع کارکرد عادی شما در خانه، مدرسه یا محل کار می شوند برای شما دردسر ساز شده اند، در اولین فرصت ممکن قرار ملاقاتی با روانپزشک یا روانشناس بگذارید
بدون دیدگاه