رشته های پیراپزشکی کدام رشته ها هستند؟

در کنار رشته های علوم پزشکی، رشته های پیراپزشکی قرار دارند. در این گروه از رشته ها که چندین رشته می باشد، تلاش بر بازگرداندن سلامت و حفظ آن است. دانش آموختگان این گروه در تیم پزشکی حضور داشته و زیر نظر پزشک و مشورت با وی از دانش خود بهره می برند. این دسته از رشته های تحصیلی دانشگاهی طرفداران خاص خود را دارد که البته کم نیستند.

همانطور که در مقاله بررسی رشته پرستاری ذکر شد، اغلب کسانی که وارد بخش پیراپزشکی می شوند هدفشان رشته های پزشکی بوده، که به دلیل عدم رتبه و تراز مناسب در پذیرش رد شده اند.

در این مقاله قصد بررسی رشته های پیراپزشکی را داریم. لازم به ذکر است که ورود به این رشته ها تلاش به نسبت زیادی می طلبد. در صورت وجود هرگونه سوال تا پایان مقاله با ما هرماه باشید.

 

 

تفاوت رشته های پیراپزشکی و پزشکی در چیست؟

همانطور که در بالا ذکر گردید، متخصصین این رشته ها با مشورت و در کنار پزشک فنون خود را به اجرا در می آورند. بنا به تجویز دکتر امور لازم را برای فرد بیمار انجام داده و این فعالیت ها اغلب توسط پزشکان نظارت می شود. پیراپزشکان در امر درمان کمک های بسیاری به پزشکان می کنند. رشته های پیراپزشکی همگی در مقطع کارشناسی یا لیسانس ارائه می شوند.

رشته های پیراپزشکی متشکل از موارد ذیل می باشند:

1. پرستاری
2. هوشبری
3. مامایی
4. بینایی سنجی
5. شنوایی شناسی
6. کار درمانی
7. گفتار درمانی
8. علوم آزمایشگاهی
9. فیزیوتراپی
10. تکنولوژی پرتوشناسی
11. تکنولوژی پرتو درمانی
12. اعضای مصنوعی
13. کارشناسی ساخت پروتزهای دندان
14. علوم تغذیه
15. اتاق عمل
16. فیزیوتراپی
17. پرتو شناسی
18. پرتو درمانی
19. ساخت پروتزهای دندانی

 

پرستاری

در این رشته از رشته های پیراپزشکی، دروس تا حدود زیادی با واحدهای دانشگاهی رشته پزشکی یکسان است. لذا پرستاران از توانایی بالایی در کمک به پزشکان برخوردار و در برخی شرایط حتی برای پزشکی اقدام می کنند.
پرستاری طیف وسیعی از وظایف از قبیل تزریق، مراقبت، تکمیل پرونده، بررسی علائم حیاتی و… را شامل می شود. پرستارها در بخش های مختلفی مثل مراقبت ویژه تقسیم می شوند.

پرستاران هماهنگی و آمادگی های لازم در ارتباط با بیمار و پزشک را انجام می دهد. شیفت های روزانه و آنکال داشته و از حقوق مناسبی برخوردارند. در مقاله رشته پرستاری و شرایط سفید پوشان جامعه به این رشته پرداخته ایم.

هوشبری

این گروه از دانشجویان علاوه بر دروس تئوری، دروس عملی و کارآموزی را نیز می گذرانند. دانش آموختگان این رشته به عنوان دستیار متخصص بیهوشی در اتاق عمل به انجام وظیفه می پردازند. فارغ التحصیلان این رشته بایستی با نحوه کار دستگاه های بیهوشی، اندازه گیری گاز موجود در خون، هوشیاری بعد از عمل، استریل نمودن وسایل و سایر موارد آشنا باشند. اغلب محیط کاری دانش آموختگان این رشته اتاق عمل بیمارستان ها است.

امکان ادامه تحصیل تا مقطع دکتری برای این رشته از رشته های پیراپزشکی وجود ندارد و فرد می تواند برای ادامه تحصیل وارد رشته هایی مثل پرستاری مراقبت های ویژه، اتاق عمل، آموزش پزشکی، تکنولوژی گردش خون شود.

مامایی

رشته ای که از دیرباز در محیط زندگی ما وجود داشته است، زنانی که به دلیل توانایی و تجربه به دوره بارداری زنان کمک بسزایی می نمودند. البته امروزه این رشته از رشته های پیراپزشکی، متفاوت از گذشته بوده و در زمینه های مشاهده، آموزش، پیشگیری، تحقیقاتی، تشخیص و درمان فعالیت دارد.

مراقبت در دوران بارداری و بعد از آن، مراقبت از کودک، زایمان طبیعی، آموزش های قبل و بعد ازدواج و… همگی از کارهای ماما می باشد و از قبل بارداری شروع و تا بعد از آن و تا 6 سالگی ادامه می یابد.

بینایی سنجی

بینایی سنجی که در رشته های پیراپزشکی قرار دارد، در حیطه کاری ساختار، آسیب و بیماری های چشمی فعالیت دارند. دانش آموختگان این رشته پس از تشخیص نارسایی های چشم، درمان مناسب را نظیر عمل جراحی، لنز، دارو و… تجویز می نمایند. WHO یا سازمان بهداشت جهانی بینایی سنجی را علمی در جهت پیشگیری از بیماری و آسیب می داند.

نکته: علاقمندی به درس فیزیک بخصوص بخش نور و عدسی ها در این رشته مهم است.

جذب فارغ التحصیلان این رشته در بازار کار خوب بوده و در جاهایی مثل مسئول سنجش بینایی استخدامی یا مراکز نظامی و اداری، اورژانس ها، مشاور بهداشت چشم، مطب شخصی خود و… امکان فعالیت را دارند.

شنوایی شناسی

این رشته از رشته های پیراپزشکی، در ابعاد وسیعی فعالیت دارد. معمولا شنوایی شناسی را با سمعک و تست صدای معروف می شناسیم. در صورتی که دانش آموخته این رشته در 4 حیطه ذیل به عمل می پردازند.

• ارزیابی و تشخیص اختلالات شنوایی و تعادل
• پیشگیری و حفاظت شنوایی
• توانبخشی شنوایی
• آموزش به افراد کم شنوا و ناشنوا

دقت در این رشته بسیار مهم می باشد. از بازار کار مناسبی برخوردار بوده و فارغ التحصیلان می توانند در بیمارستان ها و کلینیک های گوش، حلق و بینی به فعالیت بپردازند.

کار درمانی

این گروه از درمانگران رشته های پیراپزشکی به بیماران کمک می کنند تا توانایی لازم جهت انجام فعالیت های روزانه مثل لباس پوشیدن، راه رفتن، بلند کردن وسایل، دویدن و… را به دست آورند. هدف فیزیوتراپیست ها تقویت اندام جسمانی است در صورتی که در کاردرمانی سعی بر انجام فعالیت خاص بدون کمک دیگران می باشد.

افرادی که مشکلاتی مثل دیابت، سکته مغزی، ام اس، عدم تعادل بدنی، دردهای مفصلی و… دارند نیاز به مراجعه به کار درمانی خواهند داشت. زیرا بیماری های مختلف محدودیت هایی در فعالیت روزانه به وجود می آورند. مراکز درمانی، بهزیستی ها، مدارس کودکان استثنائی و بیمارستان ها از جمله محیط های کاری این افراد می باشد.

گفتار درمانی

بسیاری از مردم با شنیدن اسم این رشته پیراپزشکی، متصور می شوند که در آن با گفتار به درمان شخص پرداخته و چیزی شبیه به روانشناسی است! عده ای دیگر به یاد لکنت زبان می افتند که قابل قبول تر می باشد. در واقع در این رشته گفتار فرد را بهبود و درمان می نمایند.

این رشته که با نام پاتولوژی گفتار و زبان نیز شناخته می شود، جزء مستقیم رشته های توانبخشی می باشد. زیرا در آن به بررسی، تشخیص و درمان اختلالات در گفتار و زبان فرد می پردازند. گفتار درمانگر می تواند از طریق مختلف و نه فقط با حرف زدن به درمان بپردازد و با متخصصین پزشکی، اطفال، روانشناس و… نیز در ارتباط باشد. شکاف کام و لب، اختلالات یادگیری، لکنت زبان، بلع، آسیب شنوایی و سایر موارد از جمله حیطه های کاری گفتار درمانگران می باشد.

 

این رشته پیراپزشکی و توانبخشی از نظر بازار کار در شهرهای بزرگ خوب و شناخته شده است اما در شهرهای کوچک به دلیل عدم اطلاع ممکن است شخص با مشکلاتی روبرو باشد. امکان ادامه تحصیل در این رشته در مدارج بالاتر یعنی ارشد و دکتری فراهم بوده و در مقطع لیسانس از طریق آزمون سراسری تقریبا 500 نفر پذیرش دارد. این رشته در کشورهای خارجی با عناوین اختلالات ارتباطی، آسیب شناسی گفتار و شنوایی و آسیب شناسی گفتار و زبان شناخته می شود.

فیزیوتراپی

این رشته از رشته های پیراپزشکی جزء مستقیم گروه توانبخشی نیز هستند زیرا در درمان آسیب های اسکلتی و عضلانی و بیماری های مغز و اعصاب نقش دارند. در رشته کاردرمانی سعی بر افزایش محدوده حرکت اندام است در صورتی که در فیزیوتراپی تلاش برای افزایش انرژی و توان از دست رفته اندام می باشد. در این رشته از دستگاه های مختلف مکانیکی، الکتریکی و روش های مختلف درمانی برای رسیدن به هدف بهره برده می شود.

بیماری و آسیب های ارتوپدی، روماتیسمی، مادرزادی، قلبی و تنفسی بخشی از حیطه های فعالیت فیزیوتراپیست ها می باشد. از نظر بازار کار در حد خوبی بوده و می توانند در بیمارستان ها، مرازکز درمانی خصوصی و حتی مطب خود به کار مشغول شوند. البته تهیه دستگاه ها کمی هزینه بر و دشوار می باشد.

اتاق عمل

در واحدهای کارشناسی این رشته پیراپزشکی به بررسی و مطالعه تکنولوژی های جدید جراحی و چگونگی مراقبت از بیمار قبل، حین و بعد از عمل جراحی می باشد. متخصصین این رشته بایستی با تمامی دستگاه های اتاق عمل آشنایی و از کاربرد هر کدام مطلع باشند. کسانی که تصمیم به ورود به این رشته دارند باید از صبر و انرژی زیادی برخوردار باشند زیرا برخی از عمل های جراحی ساعت ها به طول می انجامد. متخصص اتاق عمل از نظر فنی کمک زیادی به تیم درمانی خواهد نمود.

در این رشته پیراپزشکی افراد می توانند به عنوان تکنسین اتاق عمل و یا حتی کمک اول جراح در بیمارستان ها و مراکز درمانی فعالیت داشته باشند. از نظر بازارکار در صورت توانایی می توانند سریع جذب شوند و بنابه سابقه درآمدی 5-3 میلیون تومانی و حتی بیشتر داشته باشند. میزان پذیرش سالیانه از طریق کنکور سراسری برای رشته اتاق عمل تقریبا 2000 نفر بوده و داوطلبان فقط از طریق آزمون و کسب رتبه مناسب می توانند وارد دانشگاه پذیرش شده شوند.

علوم تغذیه

این رشته پیراپزشکی در واقع مخلوطی از علم پزشکی و تغذیه است که در آن به بررسی نیازهای بدن و چگونگی برطرف نمود آن از طریق مواد مفید می پردازند. همانگونه که می دانید امروزه به دلیل افزایش فرآورده های شیمیایی و رژیم های غذایی نامناسب، افراد دچار بیماری های کلیوی، کبدی، تنفسی، خون و… می شوند. لذا اهمیت این رشته بیش از پیش بر همگان ثابت شده است.

 

ارائه برنامه های تغذیه ای و ارزیابی اثرات آن، بررسی مشکلات تغذیه ای، بررسی ارزش مواد غذایی و تناسب بافت بدنی از جمله وظایف این افراد می باشد. آشنایی با رشته های بیوشیمی، بهداشت، روانشناسی و… در بازار کار این افراد تاثیر گذار است. برخی از فارغ التحصیلان این رشته از بازار کار راضی نیستند زیرا برخی پزشکان در کنار معاینات خود برنامه تغذیه ای نیز به بیمار ارائه می دهند که در ایجاد خلل در کار این متخصصین موثر است.

فارغ التحصیلان این رشته پیراپزشکی تا مقاطع ارشد و دکتری امکان ادامه تحصیل دارند. همچنین از طریق ارشد وزارت بهداشت نیز می توانند در رشته هایی نظیر سلامت سالمندی، بهداشت و ایمنی مواد غذایی، ژنتیک انسانی، اپیدمولوژی، مدیریت خدمات بهداشت درمانی و… شرکت نمایند.

علوم آزمایشگاهی

در حیطه پیراپزشکی ها اگر به محیط کاری آزمایشگاهی علاقه دارید علوم آزمایشگاهی می تواند یکی از انتخاب های شما باشد. وظایفی از قبیل نمونه برداری و آماده سازی نمونه، آزمایش های تخصصی هورمون شناسی و ایمونولوژی بر عهده دارند. تقریبا تمامی پزشکان در زمینه های مختلف با امور آزمایشگاهی سر و کار دارند و نتایج این آزمایش ها برای آن ها بسیار مهم است. این آزمایش ها آشکار کننده شرایط داخلی بدن برای دکتر هستند.

فارغ التحصیلان این رشته از پیراپزشکی ها می توانند در بیمارستان ها و آزمایشگاه ها مسئول بخش های مختلفی مثل انگل شناسی، ایمونولوژی و… باشند. حقوق شاغلین این رشته در سال های اخیر رضایت آنچنانی در پی نداشته و در بازه 4-2 میلیون قرار گرفته است. برای تاسیس آزمایشگاه خود نیاز به مدرک دکتری خواهید داشت. کنجکاو و جستجوگر بودن در این رشته مهم است.

اعضاء مصنوعی

در حیطه پیراپزشکی ها این رشته تلفیقی از علوم مهندسی و پزشکی است. وظیفه متخصص این رشته طراحی و ساخت اعضاء مصنوعی برای جسم آدمی، متناسب با آناتومی بدن است. این رشته جزء مستقیم رشته های توانبخشی می باشد. ارتز و پروتز از جمله دو کار این افراد است که در ارتز وسیله ای به طور موازی بدن قرار گرفته و در پروتز عضو مصنوعی طراحی شده جایگزین عضو اصلی می شود.

داشتن روحیه صبور، علاقمند به کمک به افراد و خدمت به مردم لازمه ورود به این رشته است. در این رشته شما با آناتومی بدن، ناهنجاری و آسیب های بدنی نیز آشنا می شوید. بهزیستی، بنیاد امور ایثارگران، بیمارستان ها بخصوص بخش ارتوپدی و… از مراکزی هستند که در حیطه این پیراپزشکی ها قرار دارد.

ساخت پروتزهای دندانی

در این رشته از پیراپزشکی ها تکنسین پروتز دندانی در تیم دندانپزشکی قرار گرفته و در حیطه ساخت انواع پروتز متحرک کامل و پارسیل، کاشتنی ها و روکش ها و… فعالیت دارد. در این رشته شخص به طور مستقیم با بیمار ارتباط نداشته و دکتر دنداپزشک رابط این فعالیت می باشد. رشته ساخت پروتزهای دندانی نیازمند دقت و تمرکز بوده و علاقمندی به رشته های فیزیک و زیست بسیار مهم است.

از نظر بازارکار در وضعیت مناسبی بوده و بعد از فارغ التحصیلی می توان به سرعت جذب شغل شد. داشتن لابراتور خود یا دستیار دندان پزشک بودن از برخی موقعیت های شغلی است. برخی از دروس این رشته از یپراپزشکی ها عبارت است از:

• آناتومی دندان نظری و عملی
• میکروب شناسی نظری و عملی
• بافت شناسی نظری و عملی
• پروتز کامل نظری و عملی
• ارتودنسی نظری و عملی
• فیزیک
• استاتیک نظری و عملی
• مواد دندان نظری و عملی

پرتو شناسی

این رشته از پیراپزشکی ها تحول زیادی در عرصه پزشکی پدید آورد. قبل از آن بشر به طور محدودی به داخل بدن و بافت های آن احاطه داشت. تکنولوژی پرتوشناسی یا رادیولوژی فعالیت ها را دقیق تر نمود. تصویر برداری صحیح برای بررسی پزشک کار اصلی در این رشته بوده و نیازمند آموزش آناتومی بدن است. البته این رشته به دلیل در معرض پرتو بودن از فرسایش شغلی به نسبت بیشتری برخوردار است.

داشتن روحیه محیط بیمارستانی و علاقه به دروس زیست، ریاضی و فیزیک در این رشته از پیراپزشکی ها نیز مهم است. بازارکار این رشته مناسب و سریع جذب شغل می شوند.

پرتودرمانی

این رشته از پیراپزشکی ها تحت عنوان تکنولوژی پرتو درمانی یا رادیو تراپی نیز می باشد. در رادیو تراپی از امواج پر انرژی برای نابودی سلول های سرطانی بدون اینکه به سلول های خودی آسیبی وارد کند، استفاده می شود. آیا تفاوت پرتو شناسی و پرتو درمانی را می دانید؟

در رادیولوژی فرد از اندام خواسته شده توسط پزشک تصویر برداری صورت می گیرد تا درمان بهتر و دقیق تری تجویز شود. در حای که در رادیو تراپی درمان و نابودی عامل بیگانه صورت می پذیرد. از جمله دروس تخصصی این رشته از پیراپزشکی ها می توان آناتومی سطحی بدن، فیزیک تششع و مواد رادیواکتیو، رادیوبیولوژی و حفاظت در برابر پرتوهای یون ساز، اصول محاسبات و برنامه ریزی در رادیو تراپی، تکنیک های رادیو تراپی، دستگاه های رادیو تراپی و تکنیک های پزشکی هسته ای را نام برد.

در این مقاله به بررسی برخی از رشته های پیراپزشکی پرداختیم. در صورت وجود هرگونه سوال و نیاز به راهنمایی در زمینه های برنامه ریزی، وسواس مطالعاتی، کند خوانی، نمرات و تراز نامطلوب و سایر موارد، می توانید جهت مشاوره تحصیلی با مشاورین راز ماندگار در ارتباط باشید.