مواد افیونی چیست و چه تاثیری بر انسان دارد؟

تاثیر مواد افیونی، قدرت و مدت اثر با یکدیگر متفاوت هستند و این تفاوت به چسبندگی موادها به گیرنده ها و میزان محلول در چربی بودن آنان بستگی دارد.

از جمله عوارض های مصرف این موادها می توان به اضطراب، افسردگی، پرخاشگری، پارانویا، نوسانات خلق و هیجان، گیجی و… اشاره نمود.

مواد افیونی یا اپیوئید به طور طبیعی از خشخاش و شیره آن تولید می شوند. مجموعه ای از ترکیبات شیمیایی طبیعی و صنعتی که در سیناپس ها روی گیرنده های عصبی اپیوئید تاثیر گذاشته و آن را تحریک می کنند. عملکرد موادهای افیونی همانند سایر هورمون ها و انتقال دهنده های عصبی بوده و میزان حساسیت به درد را کاهش می دهد.

معمولا افراد برحسب تصورات و باورهایی غلطی که دارند به موادهای افیونی مختلفی گرایش پیدا می کنند. و اعتیاد و وابستگی را برای خود به وجود می آورند.

اولین اپیوئید طبیعی مورفین نام دارد که در سال 1804 توسط یک فرد آلمانی به نام فردریش آدام ویلیام سرتورنر، در شهر پادر برن از تریاک به دست آمد.

دانشمندان همچنان در حال بررسی تاثیرات موادهایی مثل مورفین و متادون بر روی مغز و جسم هستند اما تا کنون تاثیرات مخربی از این موادها مشاهده نشده به همین دلیل در دوزهای مناسب در مصارف پزشکی بهره برده می شوند.

البته لازم به ذکر است که مصرف متوالی و افراطی این مواد می تواند وابستگی و اعتیاد را برای شخص به ارمغان بیاورد.

در این مقاله به طور کلی در حیطه مواد افیونی به بررسی خواهیم پرداخت. در صورت وجود هرگونه سوال تا به انتهای مقاله با راز ماندگار همراه باشید.

 

نحوه عمل مواد افیونی چگونه است؟

شرکت های داروسازی موادهای افیونی متفاوتی در مصارف پزشکی تولید می نمایند. موادهایی مانند فنتانیل، مورفین، متادون، اکسی کدون، هیدرو کدون و… همگی چه مصنوعی و به دست آمده از تریاک در دسته مواد افیونی قرار می گیرند.

همانطور که در بالا اشاره شد تاثیر مواد افیونی بر روی گیرنده های اپیوئیدی است. همانگونه که اندروفین اثرگذاری خود را بر کاهش درد دارد. اما افیونی ها اثر چند برابری دارند.
گیرنده های اپیوئیدی موجود در مغز بر روی خلق و خو و متابولیسم طبیعی بدن نیز تاثیر دارند. ولی کاهش دردهای شدید توسط مواد افیونی نشان دهنده رابطه قوی و بهتر این مواد با محیط مغزی و گیرنده ها است.

موادهای افیونی با ایجاد نوسانات دوپامین و نور آدرنالین و همچنین تاثیر بر سیستم کنترل پاداش، وابستگی را در فرد ایجاد می نماید.

نکته: این مواد به طور دقیقی بر روی گیرنده های خود می نشینند اما اثرات افراطی و مصرف طولانی بر ایجاد اعتیاد موثرند.

اثرات این مواد بر ایجاد اختلالات مغزی ضعیف می باشد اما ممکن است عوارضی مثل یبوست، خشکی دهان و تهوع را به همراه داشته باشند. فردی که به این مواد وابستگی پیدا کرده، در صورتی که تصمیم به ترک گیرد علائم ترک را تجربه خواهد نمود. بنابراین مشورت با متخصص و روانشناس جهت کاهش مناسب مصرف مواد ضروری است.

نکته: علائم ترک به دفعات در مقالات اعتیاد مورد اشاره قرار گرفته است. لذا جهت آگاهی به مقالات قبل مراجعه نمایید.

نکته: اعتیاد ایجاد شده دارای وابستگی جسمانی و روانی می باشد. وسواس و هیجان مصرف دوباره نشان دهنده درگیر بودن بعد روان شما است.

 

دلیل بروز علائم ترک در مواد افیونی

در بالا اشاره شد که اپیوئیدها بر روی نور آدرنالین تاثیرات خود را می گذارند. و میزان آن را جهت کاهش هشیاری و سایر موارد کاهش می دهند. در واقع مواد افیونی ضد نور آدرنالین عمل می نمایند. سپس بدن برای جبران مقادیر کم نور آدرنالین، تعداد گیرنده های خود و تولید هورمون مورد نظر را افزایش می دهد.

در زمان ترک به دلیل کاهش و نبود مواد ضد نور آدرنالینی، به یک باره میزان این هورمون افزایش می یابد و میزان حساسیت بدن نسبت به درد بسیار زیاد می شود. در این زمان است که علائم ترک مثل بدن درد افزایش می یابد.

بسته به قدرت ماده افیونی این اثرات تا مدتی ادامه می یابد تا در نهایت بدن محیط داخلی خود را نرمال و با آن سازگار می شود. لذا هرچه فرد بیشتر درگیر باتلاق اعتیاد و وابستگی بوده باشد، ترک دشوارتری خواهد داشت و بالعکس.

تعدادی از اپیوئیدها:

1. متادون
2. اکسی کدون
3. هیدرو کدون
4. هروئین
5. کدئین
6. مپریدین
7. اکسی مورفون
8. پرویوکسی فن
9. هیدرومورفون

از آنتاگونیست های اپیوئید می توان موارد زیر را نام برد. از این موارد در دوران ترک می توان بهره برد.

1. نالوکسان
2. نالتروکسان
3. نالورفین
4. آپومورفین
5. لوالورفان

 باور غلط نسبت به اعتیاد

در مقاله مربوط به باورهای غلط نسبت به اعتیاد و موادهای مخدر، درباره برخی از باورهای رایج اشتباه و دام دار صحبت کردیم. در مورد مواد افیونی اعتقاد به عدم ایجاد وابستگی، عاملی برای گرفتاری در این دام است.

با این توجیه که مگر مادربزرگ یا عضوی از خانواده وقتی مدتی در بیمارستان بستری می باشند پس از بازگشت وابستگی به مواد تزریق شده در بیمارستان دارند؟

بایستی گفت که در موارد درمانی از دوزهای مناسب و در بازه زمانی مشخصی بهره برده می شود و هدف کاهش دردهای ناشی از بیماری است. در صورتی که فرد مصرف کننده به دلیل حجم زیاد مصرفی، وابستگی روانی و مصرف بی جا و بی مورد خود را به اعتیاد دچار می کند.

نکته: پدیده ی تحمل در موادهای افیونی یا اپیوئیدی نیز روی می دهد. و فرد برای تجربه حالات خوش قبل میزان مصرف خود را افزایش می دهد. این تحمل می تواند نسبت به داروهای با ساختار شیمیایی مشابه نیز رخ دهد.

گاها پیش می آید که بیماران در حین ترک به داروهای ترک اعتیاد پیدا می کنند، به همین دلیل بعد از کاهش و از بین بردن گرایش به مواد قوی تر، نسبت به ترک داروی کمک کننده مثل متادون اقدام می نمایند.

در این مقاله به بررسی و تاثیر مواد افیونی یا اپیوئیدی opioid پرداختیم. در صورتی که دارای مشکل وابستگی هستید، خود به خود و بدون مشورت با متخصص دست به ترک نزنید. در صورت نیاز می توانید با مشاورین راز ماندگار جهت مشاروه اعتیاد ارتباط باشید.