افسردگی پس از زایمان (که به نام دپرسیون پس از زایمان نیز شناخته می‌شود) یک اختلال روانی است که برخی از مادران پس از تولد نوزاد تجربه می‌کنند. این حالت می‌تواند تاثیرات زیادی بر زندگی شخصی و زناشویی داشته باشد. برای درک بهتر، به بررسی علل، اثرات و راهکارهای مقابله با آن پرداخته‌ایم.
علائم افسردگی پس از زایمان چیست؟
علائم افسردگی پس از زایمان ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما برخی از رایج‌ترین علائم آن عبارتند از:
- احساس غم و ناراحتی: احساس افسردگی یا بی‌ارزشی در بیشتر اوقات روز.
- خستگی شدید و کمبود انرژی: حتی پس از استراحت یا خواب کافی، احساس خستگی مفرط.
- کمبود علاقه به فعالیت‌های روزمره: از دست دادن علاقه به کارهایی که پیش از زایمان لذت‌بخش بوده‌اند.
- اضطراب و نگرانی‌های زیاد: نگرانی‌های غیرمعقول و بی‌پایان در مورد سلامتی نوزاد یا توانایی مادر در انجام وظایف مادری.
- کاهش یا از دست دادن اشتها یا پرخوری: تغییرات قابل توجه در الگوهای غذایی.
- مشکلات خواب: بی‌خوابی یا خوابیدن بیش از حد.
- افکار منفی و خودانتقادی: احساس گناه، ناکافی بودن یا بی‌کفایتی در نقش مادری.
- احساس قطع ارتباط با نوزاد: کاهش تمایل به مراقبت از نوزاد یا احساس بی‌احساسی نسبت به او.
- افکار خودکشی یا آسیب به خود: در موارد شدید، ممکن است فرد به خود یا نوزاد آسیب برساند.
علل افسردگی پس از زایمان:
افسردگی پس از زایمان می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد، از جمله:
- تغییرات هورمونی: پس از زایمان، تغییرات شدید هورمونی در بدن مادر رخ می‌دهد که می‌تواند به بروز علائم افسردگی منجر شود.
- استرس و فشار روانی: مسئولیت‌های جدید و استرس‌های مرتبط با مراقبت از نوزاد و تغییرات در سبک زندگی می‌تواند منجر به افسردگی شود.
- اختلالات خواب: نداشتن خواب کافی به دلیل بیداری‌های مکرر نوزاد می‌تواند تأثیرات منفی بر سلامت روانی مادر داشته باشد.
- سابقه مشکلات روانی: اگر مادر سابقه افسردگی یا اضطراب داشته باشد، احتمال ابتلا به افسردگی پس از زایمان بیشتر است.
- تجربیات منفی: مشکلات پیش از زایمان، مشکلات جسمی یا روانی در طول بارداری و یا تجربیات منفی مانند زایمان سخت می‌تواند موجب این نوع افسردگی شود.
-
اثرات افسردگی پس از زایمان بر زندگی زناشویی
افسردگی پس از زایمان می‌تواند به شیوه‌های مختلفی بر رابطه زناشویی تاثیر بگذارد:
الف. کاهش ارتباط عاطفی
زمانی که یکی از طرفین به افسردگی پس از زایمان مبتلا می‌شود، ممکن است از نظر عاطفی از همسر خود فاصله بگیرد. این فاصله می‌تواند باعث کاهش صمیمیت و ارتباط عاطفی میان زوجین شود و احساسات سردی و بی‌توجهی در رابطه ایجاد کند.
ب. مشکلات جنسی
افسردگی می‌تواند بر میل جنسی تاثیر بگذارد و این موضوع ممکن است به کاهش روابط جنسی منجر شود. خستگی، نداشتن احساس جذابیت و افسردگی می‌تواند مادر را از انجام فعالیت‌های جنسی با همسرش باز دارد.
ج. افزایش اضطراب و تنش
اختلالات روانی و احساسات منفی مانند غم، بی‌ارزشی و اضطراب ممکن است باعث ایجاد تنش در روابط زناشویی شود. همسر افسرده ممکن است به‌طور غیرمستقیم و ناخواسته باعث افزایش استرس و فشار روانی بر همسر خود شود.
د. کاهش اعتماد به نفس و احساس گناه
مادران مبتلا به افسردگی پس از زایمان ممکن است دچار احساس گناه و عدم کفایت شوند، به ویژه اگر احساس کنند که قادر به انجام وظایف مادری به‌طور کامل نیستند. این احساسات می‌توانند اعتماد به نفس آن‌ها را کاهش دهند و باعث بروز مشکلات در روابط زناشویی شوند.
ه. کاهش مشارکت در مسئولیت‌ها
افسردگی می‌تواند منجر به کاهش انرژی و انگیزه برای مشارکت در کارهای روزمره خانه و مراقبت از نوزاد شود. این موضوع می‌تواند فشار بیشتری را بر همسر وارد کند و احساس نارضایتی در رابطه ایجاد کند.
-
راهکارهای مقابله با افسردگی پس از زایمان در زندگی زناشویی
الف. حمایت عاطفی و احساسی
پشتیبانی همسر در این دوران بسیار حیاتی است. همسر باید با شنیدن نگرانی‌ها، درک احساسات و فراهم کردن فضای امن، احساس حمایت و محبت را به مادر منتقل کند. این کار می‌تواند به کاهش استرس و نگرانی‌های مادر کمک کند.
ب. ایجاد فضای برای گفتگو
صحبت در مورد احساسات و تجربیات می‌تواند کمک زیادی به کاهش تنش‌های روانی کند. همسر باید شنونده‌ای فعال باشد و درک کند که مادر ممکن است نیاز به زمان برای بیان احساسات خود داشته باشد.
ج. کمک در مسئولیت‌های روزانه
مشارکت همسر در انجام مسئولیت‌های خانه و مراقبت از نوزاد می‌تواند فشار روانی مادر را کاهش دهد. این کار نه تنها از نظر جسمی به مادر کمک می‌کند، بلکه احساس حمایت و تعلق خاطر را در او تقویت می‌کند.
د. درخواست کمک حرفه‌ای
اگر افسردگی پس از زایمان شدید باشد، مشاوره روانشناسی یا درمان دارویی می‌تواند بسیار مفید باشد. همسر باید حمایت کند تا مادر به درمان‌های لازم دست یابد.
ه. حفظ روابط زناشویی و جنسی
با گذر زمان و پس از بهبود افسردگی، مهم است که زوجین به تدریج روابط جنسی و عاطفی خود را دوباره بازسازی کنند. صبر، درک و مشارکت در ایجاد زمان‌های رمانتیک و صمیمی می‌تواند به تقویت رابطه کمک کند.
نتیجه‌گیری
افسردگی پس از زایمان می‌تواند تأثیرات منفی زیادی بر زندگی زناشویی داشته باشد، اما با حمایت مناسب از سوی همسر و درمان‌های مؤثر، می‌توان به مرور زمان بر این مشکل غلبه کرد. داشتن ارتباط سالم، پشتیبانی عاطفی و مشارکت در مسئولیت‌های خانوادگی می‌تواند کمک زیادی به بهبود وضعیت روانی مادر و تقویت روابط زناشویی کند.و توصیه این هست که حتما از روانشناس متخصص در حوزه درمان افسردگی کمک بگیرید تا با راهکارهای مختص خود فضای ایجاد شده را درمان کنید، زیرا در صورت عدم درمان و بهبود اوضاع وخیم تری را شاهد خواهید بود.
بدون دیدگاه