تاثیر اعتیاد در خانواده و مشکلات اعتیاد

یکی از مهم ترین ارکان و کانون های جامعه  خانواده است. افراد در این محیط متولد شده و از نظر ابعاد مختلف نظیر اجتماعی، فرهنگی، شخصیتی و… تعلیم و تربیت می یابند. هر عضوی بیشترین زمان خود در طول زندگی اش را با خانواده خود می گذراند لذا تعامل و چگونگی فضای موجود در رشد فرد بسیار موثر است و تاثیر اعتیاد بر خانواده و سلامت روانی اعضاء خانواده بسیار زیاد است.

بزرگسالان دارای بیشترین اثرگذاری بر روی کودکان و کانون هستند زیرا اغلب به عنوان الگو گزیده و مورد علاقه اعضاء دیگرند. کارکرد خانواده و تقویت بینیان آن در جوامع جهان امروزی جزء مورد بحث ترین موارد می باشد.تاثیر اعتیاد در خانواده چگونه است؟

 

یکی از مواردی که در دنیای امروزی از عوامل تهدید کننده این کانون به حساب می آید تاثیر اعتیاد و مواد مخدر در خانواده است. افراد بنابه دلایل مختلفی به انواع مواد مخدر گرایش می یابند که در نهایت فرد به مصرف آن در محیط خانه یا حضور در خانواده با حالات متاثر از مواد اقدام می کند. این عمل می تواند عوارض مخربی با خود به اعضاء وارد نماید.
در ادامه به بررسی تاثیر اعتیاد در خانواده خواهیم پرداخت. این عامل سبب بروز رفتارهای بیمارگونه و نامتعادل شود. در صورت وجود هرگونه سوال تا پایان مقاله با راز ماندگار همراه باشید.

سختی های زندگی با فرد معتاد و تاثیر اعتیاد در خانواده

در ادامه قصد بررسی مسائل موجود میان دو عضو اصلی کانون خانواده یعنی زن و مرد را داریم. که محیط اطراف خود را نیز دستخوش تغییرات و ناملایماتی قرار می‌دهد. عبارت‌اند از:

نابودی رابطه عاطفی

فرد معتاد بعد از مصرف مواد دارای افکاری مثل مواد مخدر خود را از کجا تهیه کنم؟، در چه مکانی مصرف خود را نجام دهم؟ و … می باشد. در مواردی که تمرکز فرد بر روی مسائلی این چنین است، نمی‌توان انتظار توجه و محبت به اعضا و بخصوص همسر را داشت.

اگر جزو افرادی هستید که شوهر معتاد دارید پس کاملا حرف ما را درک کرده و بی احساسی، بی توجهی و سنگینی محیط را حس می کنید.
زندگی بدون شادی، احترام و اعتماد متقابل و عاری از خاطرات خوش ابتدای زندگی، از کوچکترین مشکلات همسر این افراد می‌باشد.

اگر که در حال گذراندن شرایط دشواری در زندگی خود هستید، حتما نسبت به تعیین جلسه مشاوره خانواده اقدام نمایید.

در آغوش کشیدن بی پولی

مسائل مالی جزو مواردیست که بدون شک هر فرد معتادی خود و خانواده‌اش را درگیر آن می کند. چون تفکر و تمرکز، رو به مصرف مواد مخدر سوق دارد.

فرد دچار به سوء مصرف مواد مخدر هرگونه درآمد خود را به خرید مواد اختصاص می‌دهد و این هزینه رابطه مستقیمی با شدت مصرف دارد. اگر فرد معتاد دارای شغل نباشد شرایط برای خانواده سخت شده و مشکلات مالی در صدد فقر زندگی بر می‌آیند.

 

خشونت و پرخاشگری

با هر بار مصرف مواد مخدر سیستم فیزیوژیکی بدن دستخوش تغییرات عمیق تری می شود. مغز مرکز این نوسانات می باشد. به ویژه مخدری که جزء گروه تحریک کننده یا توهم‌زاها هستند،‌ از قبیل شیشه یا متاآمفتامین، مغز مرکز کنترل بدن آدمی می باشد که نوسانات آن موجب مواردی مثل توهم، روان پریشی، بدبینی و … می شود.

افراد معتاد در مواردی که قادر به تهیه مواد مخدر مورد نیاز خود نباشند، دچار مواردی از قبیل پرخاشگری، آسیب به دیگران و شکستن وسایل خانه می شوند. امنیت روانی و جانی فرزندان و همسر در این مورد دارای اهمیت بوده و می بایست از آن اطمینان لازم کسب نمود.

مشکلات رابطه جنسی

فرد معتادی که درگیر مصرف مواد مخدر می‌باشد، هم روان و هم جسم او تحت تاثیر قرار دارد. رابطه صمیمی با همسر خود برقرار نمی کند.

امکان این وجود دارد که در ابتدا مصرف مواد موجب افزایش میل جنسی فرد گردد اما در گذشت زمان مسئله عکس شده و فرد معتاد دچار بی میلی، نعوظ و زود انزالی می گردد.

در مورد ذکر شده فرد خود درکی چندان از شرایط حاضر ندارد پس در جهت بهبود نیز بر نمی‌آید.

بی مسئولیتی افراد معتاد

در یک خانواده هر شخص وظایف خود را بر عهده دارد. تاثیر اعتیاد در خانواده و مصرف مواد موجب می‌شود تا فرد معتاد مسئولیت‌های خود را نادیده بگیرد. و وظایف بر دوش اعضا دیگر خانواده قرار می گیرد.

همسر فرد بیمار جزء کسانی است که مسئولیت های وی مضاعف شده و در بازه زمانی بلند مدت دچار فرسایش نیز می‌شود.

تامین لوازم مورد نیاز، تامین مالی خانواده، شغل، نگه داری از کودکان و … چندی از مواردی است که فرد معتاد با درجات مختلف دشواری بر دوش دیگران بخصوص زن خود می‌اندازد.

آینده فرزندان

از دیگر نگرانی های موجود در خانواده‌ای که فرد بیمار عضوی از آن است بحث کودکان می باشد. فرزندانی که در محیطی پرخطر و استرس زا در حال رشد می باشند.

با صحنه های ناخوشایندی روبرو می‌شوند و در ذهن حک می‌کنند. در مواردی مورد اذیت قرار می گیرند. فرد معتاد رابطه گرمی با فرزندان خود ندارد. چون تمرکز خود را روی مصرف مواد قرار داده است.

این نگرانی کاملا منطقی و طبیعی بوده و می‌بایست میزان آسیب به فرزندان را به حداقل رساند.

احساس شرم از وضعیت موجود

فرد معتاد علاوه بر اینکه در بعد اجتماعی به انزوا کشاند می‌شود، خانواده و عزیزان خود را نیز با خود به این شرایط سوق می دهد. سخنان مردم و ذهنیتی که نسبت به فرد معتاد وجود دارد موجب کاهش عزت نفس خانواده و همسر وی می شود.

در این گونه موارد خانواده ترجیح می‌دهند که کمتر در معرض سخنان دیگران قرار بگیرند.

کارکرد خانواده سالم  چیست؟

اگر به تاریخ نگاهی بیندازیم متوجه خواهیم شد که این نهاد همواره وجود داشته و از پایداری برخوردار بوده است. اغلب جامعه شناسان جامعه سالم را در نتیجه وجود خانواده سالم می دانند.

که این مهم بستگی به کارکرد خانواده و روابط صحیح موجود در آن دارد. افراد از طریق خانواده آماده ورود به اجتماع شده و به تعامل در این مسیر می پردازد.

اعتیاد جزء پر بحث ترین مسائل در سطح جهان است و برنامه های زیادی تا کنون برای کنترل و کاهش آن اجرا شده است.

طبق تحقیقات انجام شده توسط سازمان بهداشت جهانی در حدود 300 میلیون نفر در جهان تا کنون از مواد افیونی بهره برده اند و این زنگ خطری برای کارکرد خانواده است. آمار منتشر شده توسط این سازمان نشان از رشد 2.8% اعتیاد در ایران دارد.

این مورد از نظر اینکه کارکرد خانواده و محیط به یکدیگر وابسته اند حائز اهمیت است. مشکلات فرد بازتاب مشکلات خانواده و بالعش می باشد.
کارکردهای در نظر گرفته شده برای خانواده موارد ذیل هستند:

حل مسئله:

توانایی حل مسائل عملی و روزمره زندگی و مسائل عاطفی که به خانواده مربوط می گردد.

ارتباط موثر و سالم:

کانونی که در آن اطلاعات به صورت صریح و مستقیم بیان می شود.

نقش ها و وظایف:

به مواردی اشاره دارد که شخص به انجام امور توصیه شده و یا تکراری در دو وجه ابزاری و عاطفی می پردازد.

پاسخ دهی عاطفی:

اینکه افراد بتوانند متناسب با موقعیت هیجانات مناسبی از قبیل مثبت و منفی را از خود در موقعیت های مختلف بروز دهند.

آمیختگی عاطفی:

درجاتی از عواطف و نگرانی هایی که اعضاء نسبت به یکدیگر دارند.

کنترل رفتار:

چارچوب قوانینی که خانواده در قالب آن به تربیت مقتدرانه می پردازند. و رفتاری های مجاز را تشریح می نمایند.

عوارض مصرف مواد مخدر

تحقیقات و مشاهدات میدانی همواره نشان دهنده اثرگذاری مخرب مواد بوده اند. این اثرات در زمینه های مختلفی نظیر اقتصادی، اجتماعی، شغلی، کارکرد خانواده و… شخص را به سلطه در می آورد. از جمله برخی از این عوارض می توان به موارد ذیل اشاره نمود.

فرسودگی ظاهری از قبیل کاهش وزن، تضعیف عضلات، نارسایی استخوانی، ریزش مو و…

اختلالات روانی نظیر افسردگی، اضطراب، پارانویا و شکاکیت، تضعیف عقل سلیم و…

اختلالات زناشویی نظیر کاهش میل جنسی و…

 

مقایسه مردان سالم و مبتلا به اعتیاد

در ادامه تک تک کارکرد خانواده اعلامی در بالا را در این دو گروه مورد بررسی قرار خواهیم داد.

حل مسئله

طبق تحقیقات میان مردان سالم و مبتلا به اعتیاد تفاوت معنا داری وجود دارد. کاهش توان حل مسئله در مبتلایان مشهود بوده و همین امر سبب ازدیاد مشکلات و در واقع سلب مسئولیت از بیمار می شود.

در نتیجه عدم حل مسئله مناسب فرد مصرف کننده غرق در مشکلات یا پاسخ های نامتعارف می گردد.

ارتباط

دومین مورد از موارد کارکرد خانواده ارتباط است. در اینجا نیز تفاوت معنی داری بین این دو گروه مشاهده می شود.

افراد معتاد دایره ارتباطی بسیار محدودتری دارند و راه های ارتباطی با اعضاء خانواده بسیار کاهش یا به کل مختل شده و اطلاعات مفیدی بروز نمی دهد. ارتباطات مفید و سودمند جای خود را به پرخاشگری و بی توجهی می دهند.

نقش

این مورد از کارکرد خانواده بسیار مهم و ملموس می باشد. مرد مبتلا در انجام وظایف نقش مردانه خود در کانون خانواده کوتاهی کرده و انتظارات را در زمینه حقوق و وظایف دچار اختلال و حتی جابجایی می کنند.

بدین صورت که اقتدار مرد زیر سوال رفته و مسئولیت ها بر عهده همسر یا فرزند می افتد. لذا نسبت به مردان سالم در سطوح پایین تری قرار می گیرند.

پاسخ دهی عاطفی

همانطور که اعلام شد این کارکرد خانواده در حفظ ارتباط بسیار مهم است. اینکه هیجانات و احساسات نسبت به اعضاء خانواده در جریان و پاسخ مناسب داده شده باشد.

اعتیاد سبب سلب عواطف مرد از خانواده شده و آن را به سمت موادهای مخدر روانه می کند. نزاع بین زن و شهر زیادتر شده و مرد به انزوا کشیده می شود. تاثیرات روانی شدیدی بر ذهن فرزندان گذاشته و نیازهای عاطفی کانون خانواده برآورده نمی گردد.

آمیختگی عاطفی

این مورد از کارکرد خانواده که به نگرانی و علاقه ببین اعضا اشاره دارد نشانگر تغییر جهت آن به سمت مواد است. مرد مبتلا به اعتیاد تنها نگران تهیه مواد و مکان مصرف بعدی خود است. نگرانی نسبت به اعضاء نداشته و دارای همپوشانی با پاسخ دهی عاطفی است.

فرد معتاد به مرور فارغ از دغدغه های خانواده شده و بی اهمیت بدان به زندگی مخرب خود ادامه می دهد.

کنترل رفتار

افراد مبتلا چارچوبی برای رفتارهای خود ندارند و بدون قاعده به انجام رفتارهای ناهنجار می پردازند. این افراد به راحتی اصول حاکم بر کانون خانواده را زیر پا گذاشته و زمینه های تخریب آن را فراهم می آورند.

علاوه بر آن مرد یکی از ارکان خانواده و ناظر بر فرزندان است که در صورت اعتیاد و بی توجهی به اعضاء این امر سبب افزایش احتمال گرایش فرزندان به بزهکاری و اعتیاد می شود.

 

در این مقاله به تاثیر اعتیاد در خانواده و بررسی کارکرد خانواده در دو گروه مردان سالم و مبتلا به اعتیاد پرداختیم.  در صورت وجود هرگونه سوال و نیاز به راهنمایی می توانید جهت مشاوره اعتیاد با مشاورین راز ماندگار در ارتباط باشید.