غذاهای اعتیاد اور

اینکه فقط تصور کنیم موادهای مخدر به شکل پودر، مایع، و قرص هستند اشتباه است. موادهای مخدر می توانند به صورت فیلم، عکس، فکر، رفتار و حتی غذاهای اعتیاد آور باشند. موادهایی مثل هروئین به دلیل ترکیبات شیمیایی و سموم موجود در آن، روی گیرنده های مغز تاثیر گذاشته و سبب ترشح زیاد هورمون هایی مثل دوپامین، آدرنالین و… می گردد. برخی اعمال و اعتیاد به مواد غذایی نیز چنین تاثیری با خود همراه دارند.

اعتیاد عامل بیماری زایی می باشد که زندگی فرد را مختل می کند و فرد رفتار مختل کننده و منفی را بارها و به طور افراطی انجام می دهد. این اعتیاد می تواند موارد مختلفی را در بر بگیرد.

زمانی که اسمی از اعتیاد به میان می آید اغلب موادهای مخدری مثل کوکائین، شیشه، تریاک، هروئین، حشیش، ماری جوانا و… به ذهن خطور می کنند. در حالی که اعتیادهای متفاوت دیگری نیز وجود دارند. اعتیاد به خرید، اعتیاد به غذا، اعتیاد به بازی ویدیوئی و… .

اگر خوب به اطراف خود بنگرید افرادی در سنین مختلف خواهید دید که به عملی اعتیاد و وابستگی پیدا نموده اند. کودکانی به بازی گوشی، نوجوانان و جوانانی به هیجان و فیلم، بزرگسالانی به کار.

هر رفتار مخربی که بتواند در زندگی خانوادگی، شغلی و اجتماعی شما خللی وارد نماید، در صورتی که همچنان بدان عمل تاکید ورزید، شما دچار اعتیاد شده اید.

غذاهای اعتیاد آور

تعریف اعتیاد به غذا

در اعتیاد به غذا بیمار به جای مواد مخدر به مواد غذایی وابستگی پیدا کرده است و  در نبود آن دچار تنش و بی قراری می شود. علائم این نوع از اعتیاد تا حدود زیادی با اعتیاد به مواد مخدر یکسان بوده و همان گیرنده هایی را درگیر می نماید که مواد مخدر با آن ها سر و کار دارند.

اعتیاد به غذا می تواند فرد را به بیماری های مختلف دیگری نظیر دیابت، مشکلات گوارشی و… مبتلا نماید. اگر جزء دسته ای هستید که نمی توانید جلوی خورد و خوراک خود را بگیرید بایستی به فکر علت و سبب آن باشید.

در این نوع از اعتیاد شخص کنترلی بر تغذیه خود ندارد و هنگامی که مواد غذایی می بیند بی اختیار به خوردن می پردازد.

این افراد معمولا احساس سیری نمی کنند و تا جایی این رفتار مخرب ادامه پیدا می کند که خسته شوند.

در اعتیاد به غذا فرد با مصرف زیاد، به حالتی از خوشی و پاداش مغزی دست می یابد. این پاداش می تواند دوری از استرس و اضطراب نیز باشد.

تحقیقاتی در حوزه غذاهای اعتیاد آور

در گزارشی که توسط آناهاد اوکنر در روزنامه نیویورک تایمز بدان پرداخته شده بود، تقریبا 5 سال پیش گروهی از دانشمندان بخش تغذیه تحقیقی بر روی غذاهای مصرفی مردم آمریکا انجام دادند که نتایج این تحقیق نشان دهنده مصرف غذاهای فوق فرآوری شده مثل قند، روغن، نمک، چربی و… بود. این مواد دارای فرمول بندی های صنعتی هستند.
تقریبا در تمامی جهان آسیب و مضرات حاصل از این غذاهای اعتیاد آور مشخص شده است. دیابت نوع 2، فشار خون، چربی، چاقی و بیماری های قلبی فقط بخشی از این اثرات هستند.

اما با این همه مردم همچنان در حال مصرف روزانه و زیادتر این موادها می باشند. این موادهای غذایی همچنین توسط صنایع غذایی از نظر تولید دچار مشکلات آنچنانی نیستند. طبق نظر محققین، ترکیبات موجود در این موارد سبب ایجاد وسوسه برای مصرف بعدی می شود. این نظر سبب بحث زیادی شد.

آیا غذاها در پرخوری و چاقی موثر هستند؟

بر اساس بررسی و مقاله ای که در رابطه با غذاهای اعتیاد آور در مجله تغذیه آمریکا به چاپ رسید، بحثی بین دو متخصص اشلی گرهاردت دانشیار روانشناسی از دانشگاه میشیگان و دکتر یوهانس هببراند رییس گروه روانپزشکی کودک و نوجوان دانشگاه دویسبورگ اسن صورت پذیرفت.
دکتر گرهاردت و همکارانش در زمینه غذاهای اعتیاد آور بر روی 500 نفر نشانه های رفتاری اعتیادی را مورد بررسی قرار دادند. نتایج، روشن کننده برخی رفتارها نظیر اشتیاق به خوردن غذا، از دست دادن کنترل در نبود آن و عدم توانایی در قطع خوردن مواد غذایی حتی با وجود مضرات آشکار آن بودند. در این بررسی مواد غذایی پیتزا، چیپس، سیب زمینی سرخ کرده و شکلات در صدر قرار داشتند.

 

آیا غذاها در پرخوری و چاقی موثر هستند؟

دکتر گرهاردت تشابهاتی بین غذاهای اعتیاد آور و مواد های مخدر قائل است. وی می گوید همانگونه که سرعت جذب ترکیبات سیگار و کوکائین پایین می باشد، این مورد در غذاهایی نظیر فیبر، پروتئین و آب نیز بدین صورت است.

وی همچنین غذاهای اعتیاد آور را موثر در فعال سازی هرچه بیشتر سیستم پاداش می داند و اعتقاد دارد موادهایی ماندد نم و ادویه های دیگر به این میل و اشتیاق می افزاید.

همچنین در برهه ای که شخص مصرف این گروه از مواد غذایی را کاهش می دهد علائمی نظیر خستگی، تحریک پذیری، گشنگی و غم را تجربه می نماید.

علت اعتیاد به غذا

در این نوع از اعتیاد شخص به طور افراطی به مصرف مواد غذایی می پردازد. این عنوان شباهت زیادی به اختلال پرخوری عصبی دارد. در این اختلال بیمار به صورت غیر کنترلی غذا می خورد تا جایی که حالت نگران و اضطرابی که دارد فروکش کند.

شخص زمانی که دچار فشار روانی می شود به خوردن می پردازد.  جدای از موارد روانی که علت اعتیاد به غذا هستند، طبق تحقیقات متوجه شده اند که وجود برخی مواد شیمیایی درون مواد غذایی نیز علتی بر پرخوری و وابستگی هستند.

این مواد بر روی گیرنده های مغزی که با دوپامین، سروتونین و نورآدرنالین در ارتباط می باشند می نشینند. برخی از این موارد در ذیل بدان اشاره شده است:

غذاهای اپیوئیدی:

یکی از مواردی که به مضر بودن مواد غذایی مانند چیپش، پفک، پاستا و… اشاره می کند این است که این دست موادها افیونی بوده و پپتیدهای آن ها اعتیاد زا می باشد. مصرف این مواد وابستگی هایی به دلیل پاداش هایی نظیر افزایش میل جنسی، افزایش انرژی کاذب و… به وجود می آورد.

کافئین:

کافئین موجود در قهوه و چایی به دلیل تاثیر بر گیرنده های مغزی علائمی مثل خستگی را تسکین می دهند. تعدد مصرف طولانی مدت این موارد امکان ایجاد اعتیاد را دارد.

شکر:

یکی از مواردی که در زمان ترک اعتیاد مواد مخدر بایستی رعایت شود تغذیه و رژیم غذایی مناسب است. داشتن برنامه بدون قند و شکر ضروری می باشد. زیرا بدن از شکر برای منابع گلوکز خود زیاد استفاده کرده و در نهایت بدان وابستگی پیدا می کند.

آگاهی در عین ادامه مصرف

دکتر گرهاردت اشاره می کند که بنابه تجربیاتی که در درمان افراد چاق و پرخور داشته، این افراد پس از پیگیری درمان، احتمال عود زیادی مثل بیماران اعتیاد به مواد مخدر دارند. این عود و لغزش در عین آگاهی از وخامت وضعیت است.

در مقابل دکتر هببرند مخالف دکتر گرهاردت در زمینه غذاهای اعتیاد آور بوده و معتقد است اثراتی از پیتزا، شکلات و… بر روی ذهن گذاشته نشده و در این موضوع اغراق شده است. دکتر هببرند سرعت اثر موادهایی نظیر سیگار، هروئین و… را قابل مقایسه با مواد غذایی نمی داند.

دکتر هببراند می گوید زمانی که فرد بیمار به مصرف مواد اعتیاد زا می پردازد، این مواد از طریق خون بر روی مغز و سیستم عصبی تاثیر گذاشته و حالاتی را بروز می دهد.

در صورتی که ما شاهید چنین چیزی در غذاهای اعتیاد آور ذکر شده نیستیم. موادهای بنیادی مثل نیکوتین در سیگار، اتانول در الکل و… سبب جذب فرد به خود می شوند که در موادهای غذایی این ماده کششی وجود ندارد.

بلکه حضور موادهای غذایی مختلف را که در دسترس افراد پرخور قرار می گیرد را عامل افراط می داند و اعتقادی به وجود ترکیبات و عنوان غذاهای اعتیاد آور ندارد.

آیا همه اعتیاد پیدا می کنند؟

طبق نظر دکتر گرهاردت همانطور که فقط دو سوم از افراد سیگاری احتمال گرایش به مصرف مواد مخدر را دارند، و یا اینکه 21% از مصرف کنندگان کوکائین اعتیاد پیدا می کنند، همه مصرف کنندگان غذاهای اعتیاد آور درگیر وابستگی نمی شوند.

طبق تحقیقاتی که توسط افراد مختلف در زمینه اعتیاد انجام شده نقش عوامل زیادی در ایجاد وابستگی دیده شده است که از بین آن ها می توان مشکلات مالی و اقتصادی، اجتماعیف خانوادگی، ژنتیکی و… را نام برد.

لذا در وابستگی به غذاهای اعتیاد آور فقط مواد آن موثر نبوده و شاید حتی تاثیر ناچیزی به نسبت عوامل دیگر داشته باشد.

 

درمان چیست؟

علائم اعتیاد به غذا

از جمله علائم مربوط به اعتیاد به غذا می توان موارد ذیل را بر شمرد:

  1. اشتیاق و وسواس به مصرف غذا
  2. شکست مکرر برای توقف رفتار مخرب
  3. مختل نمودن زندگی خانوادگی، شغلی و اجتماعی
  4. اختصاص بخش زیادی به غذا و خوردن
  5. استفاده از غذا برای سلب توجه به مشکلات
  6. استفاده از غذا برای تخلیه هیجانی
  7. انجام اعمال مخفیانه مصرف غذا
  8. اختصاص بخش مالی زیاد به غذا

درمان اعتیاد به غذا

اهداف درمانی اعتیاد به غذا در این راستا می باشد که رفتار فرد به حالت نرمالی رسانده شود. درمان این نوع از اعتیاد اگر سخت تر از اعتیاد به موادهای مخدر نباشد، کمتر نیست. زیرا در وابستگی به موادهای مخدر ما قصد داریم که ماده مخدر را به طور کامل حذف کنیم. اما در رابطه با موضوع مقاله درمانگر نمی تواند غذا خوردن را به طور کامل حذف کند زیرا جزء نیازهای فیزیولوژیکی روزانه است. این امر حساسیت و دقت زیاد در درمان را می رساند.

در درمان اعتیاد به غذا می توان از موارد عمومی ذیل استفاده نمود:

  1. بازسازی روابط با مواد غذایی
  2. مشورت با درمانگر
  3. رژیم غذایی مناسب
  4. افزایش اطلاعات درباره غذاهای نامناسب

به طور تخصصی می توان از روش های ذیل استفاده نمود. این روش ها توسط متخصص و درمانگر استفاده می شوند:

  1. جلسات گروهی و انگیزشی
  2. درمان شناختی رفتاری
  3. دارو درمانی
  4. برنامه های جهانی درمانی

مورد 1 در ایجاد انگیزه و اینکه شخص به تنهایی در دام این اعتیاد نیست مفید واقع می شود. این جلسات از 12 مرحله تشکیل شده اند. و گام به گام توسط مربی پیش برده می شود.

مورد 2 از درمان های ثابت شده در بهبود بیماران می باشد و نظام فکری و باورهای شخص را مورد هدف قرار می دهد. توسط روان درمانگر مورد استفاده قرار می گیرد.

مورد 3 توسط روانپزشک و برحسب شرایط جسمانی و روانی تجویز می گردد.

مورد 4 برنامه های درمانی در سطح جهان هستند که در صورت ارتباط گیری و می توان از آنان بهره برد. برخی از این برنامه ها Promis، Acorn،  COR Retreatو… می باشند.

در این مقاله به بررسی غذاهای اعتیاد آور و اعتیاد به غذا پرداختیم. در صورت وجود هرگونه سوال می توانید با مشاورین راز ماندگار در زمینه مشاوره اعتیاد در ارتباط باشید.

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *