شربت تریاک

امروزه از داروهای بسیاری در ترک اعتیاد بهره برده می شود. برخی از این داروها مورد تایید سازمان بهداشت جهانی بوده و بخش زیادی از طریق تبلیغات ماهواره ای سعی بر بازاریابی و جلب مشتری دارند. این در حالی است که هیچ گونه اساس و پشتوانه ای علمی نداشته و فقط سعی در سوء استفاده از شرایط فرد مبتلا و خانواده آنان دارند. در این بین داروهای مثل متادون، ب 2، شربت تریاک و… قدمتی چند ساله در عرصه درمان و ترک اعتیاد دارند.

شربت تریاک یکی از با سابقه ترین داروها در زمینه ترک اعتیاد بوده و به نام های اپیتینک یا لادنم نیز شناخته می شود. در این مقاله سعی بر بررسی این دارو بر اساس تحقیقات انجام شده می باشد.
در صورت وجود هرگونه سوال و نیاز به راهنمایی می توانید با مشاورین راز ماندگار جهت مشاوره اعتیاد در ارتباط باشید.

 

شربت تریاک

شربت تریاک چیست؟

سابقه این دارو به قرن 16 تا 20 بر می گردد و استفاده از آن به دلیل ممنوعیت مصرف مواد افیونی فقط به اسهال شدید محدود شده است. محلول 100 گرمی آن از 10 گرم مورفین تشکیل شده و دارای پایه الکلی می باشد.

در یک لیتر تقریبا حاوی 20 درصد یا کمتر الکل است. در سال های اخیر از شربت تریاک به عنوان اولین داروی ترک اعتیاد مجزای از متادون و بوپرنورفین بهره برده می شود. این دارو در مرحله درمان نگهدارنده مورد استفاده قرار گرفته و به دو صورت در بازار وجود دارد:

  • لادنم (Laudanum)

    نوع اصلی اپیتینک بوده و در 100 میلی گرم، 10 کرم مورفین دارد. در 1 گرم نزدیک به 20 درصد الکل داشته و علاوه بر آن آلکالوئیدهای تریاک مثل کدئین با درصد ناچیز جزء ترکیبات آن هستند. کارخانه ماراتون در آمریکا، مک فارلن در انگلیس و تماد در ایران مجوز ساخت این دارو را دارند.

  • پاره گوریک (Paregoric)

    نوع 25 بار رقیق تر و دارای کافور اپیتینک است. از آن برای تسهیل علائم محرومیت نوزادان مادران وابسته به استعمال مواد افیونی و همچنین اسهال و سرفه های شدید کاربرد دارد.

تاریخچه شربت تریاک

شیمی دان سیوئیسی آلمانی به نام پاراسلسوس، در قرن شانزدهم متوجه حل شدن تریاک در الکل شد زیرا که این مواد در آب به طور مناسبی حل نمی شد، وی این محلول مناسب را لادنم به معنی ستایش کردن نامید.

و شربت تریاک به عنوان داروی ضد درد معرفی شد. در قرن 17 این دارو توسط پزشک انگلیسی به نام توماس سیدنهام گسترش یافت. در قرن 18 به عنوان گل سر سبد داروهای موثر در بیماری ها بیشتر شناخته شد.

در قرن 19 از درمان بیماری های اسهال و سرفه نیز فراتر رفته و در موارد بیماری های قلبی، مننژیت و… به کار برده می شد.

همانگونه که ذکر شد در قرن 20 با توجه به ممنوعیت های تعیین شده، مصرف مواد افیونی ممنوع شد. مگر در موارد مجاز مثل بیماری شدید و درمان های ترک اعتیاد.
شربت ترک اعتیاد نقش تسکین دهنده را در علائم ترک دارد. و سبب کاهش علائمی نظیر بدن درد، اضطراب، افسردگی، بی خوابی، بی قراری و… می شود.
از داروهای مشابه آن در خاور دور به دفعات و در موارد مختلف مثل سرماخوردگی بهره برده می شود.

 

نقش شربت تریاک در مراحل درمان اعتیاد

نقش شربت تریاک در مراحل درمان اعتیاد

از این دارو برای افزایش احتمال موفقیت درمان بهره برده می شود. همانطور که می دانید این داروها خود اعتیادآور هستند به همین دلیل مصرف سرخود و خارج از تجویز پزشک ممنوع می باشد.

هدف استفاده از این داروها قطع اتصال مواد شیمیایی قبلی و جلوگیری از اتصال دوباره آن هاست. این عمل جهت قطع اعتیاد به ماده قوی و سپس قطع اعتیاد به داروی فعلی، که معمولا ضعیف تر است، می باشد. شربت تریاک در سه مرحله نقش اساسی ایفا می نماید:

سم زدایی

شربت تریاک یا اپیتینک توانایی قرارگیری در هسته درمان این مرحله را دارد. در این مرحله از درمان، با تنظیم دوز و یا افزایش آن سعی بر رسیدن به وضعیت ثابت است.

سپس بعد از حفظ آن برای مدتی (جداسازی مواد شیمیایی، کاهش علائم ترک و رهایی از مواد مخدر قبل) بنابه به نظر و تجویز دکتر شروع به کاهش دوز می کنیم.

درمان نگهدارنده

در برخی موارد از شربت تریاک به عنوان درمان نگهدارنده بهره برده می شود. بدین صورت که این ماده جایگزین ماده مخدر فعلی شده و در بازه زمانی مشخصی، ضمن دریافت مراحل دیگر درمان نظیر مشاوره روانشناختی، جلسات، خانواده درمانی، توانبخشی، مهارت آموزی و… توسط پزشک تجویز می گردد.

این دارو فقط جزئی از مداخلات دارویی-روانشناختی-اجتماعی بوده و خروج از دوز مصرفی تبعاتی نظیر اعتیاد به این ماده مخدر، مصرف همزمان دو ماده مخدر و در نتیجه اوردوز و… دارد.

توزیع قانونی

همانطور که می دانید بیشتر آسیب موادهای مخدر برای فرد و جامعه، به دلیل وجود قاچاقچیان و توزیع غیر قانونی آن می باشد. داروخانه ها و مراکز مجاز با در اختیار داشتن ماده های مخدری مثل شربت تریاک از بسیاری از آسیب های اجتماعی و جانی ییشگیری می کنند.

بدین صورت که فرد اقدام به تهیه آن از منبع معتبر، برای درمان می کند و به انواع بیماری ها مبتلا نمی شود.
قطع ارتباط با توزیع کنندگان غیرقانونی و عدم نیاز مالی بیماران در کاهش میزان آسیب های اجتماعی موثر بوده است. لازم به ذکر است که این ماده فقط جهت مصارف گروه های خاص و با تایید و مجوز پزشک توزیع و کنترل می گردد.

در جهان برای کاهش آمار ابتلای روز افزون به اعتیاد راهکارهای مختلف و گاها موثری پیشنهاد می شود. در این قرن انسان بدین نتیجه دست یافته است که راهکارها و منابع باید از مبارزه با مبتلایان به عشق ورزی و توجه تغییر یابد.

در کنار این موارد از روش دارو درمانی (جایگزینی) نیز بهره برده می شود که، شربت تریاک یکی از آن ها است.

 

شربت تریاک

تحقیقات صورت گرفته بر روی شربت تریاک

اوریاکوم و همکاران، 1994

نخستین مطالعه در رابطه با مصرف مواد افیونی، که در مراجع علمی ثبت شده است. در این مطالعه کاربرد اپیتینک یا شربت تریاک بر روی 6 بیمار مورد بررسی قرار گرفت.

در این تحقیق برای یک دوره 14 ماهه از متادون و بوپرنورفین به ترتیب برای 6 و 12 بیمار، به عنوان درمان نگهدارنده استفاده شد. نتایج هر دو دارو مثبت و موثر بودند.
لازم به ذکر است که مبتلایان حداقل 5 بار شکست در درمان های پرهیزمدار داشتند. همچنین این مواد از ترکیبات شربت تریاک نظیر مورفین تشکیل شده اند.

جیتیوتیکادن و همکاران، 2004

در این تحقیق شربت تریاک از آن به عنوان داروی حمایتی در مراحل سم زدایی که بر روی دو گروه 15 نفر انجام گرفته بود، بهره برده شد. گروه اول مصرف کنندگان هروئین، که با متادون سم زدایی شدند و گروه دوم که با شربت تریاک سم زدایی شده و تریاک تدخینی مصرف می نمودند.
نتایج نشان دهنده تاثیر مثبت شربت تریاک به اندازه متادون بود اما برای کسب نتایج بهتر، توصیه بر افزایش دوز برای تاثیر کافی بر روی بیماران گشته است.

سوموگی و همکاران، 2008

در این تحقیق از شربت تریاک یا اپیتینک برای درمان 45 بیمار تایلندی استفاده شد. هدف این تحقیق بررسی اثرات سه دوز 6.6، 10 و 20 گرم هر 12 ساعت، برای کنترل علائم محرومیت از ماده مخدر بود.

در این مطالعه 32 بیمار تا روز پنجم در مطالعه حضور داشته و نتایج حاکی از موثر بودن هر سه دوز بوده است. نکته حائز اهمیت افزایش اثر کاهش علائم محرومیت در ساعت های 3 و 8 بعد از استفاده بود، که می توان دلیل آن را وجود مشتقات اپیوئیدی دیگر درون شربت تریاک یا متابولیت های آن دانست.

نگرانی ها و تهدیدها در رابطه با شربت تریاک

جدای از اثربخشی این گونه از داروها، نگرانی هایی در زمینه توزیع، مراقبت و درمان اعتیاد وجود دارد. در ادامه به بررسی مواردی از آن پرداخته ایم.

قانونی شدن توزیع و تغییر باور نسبت به مواد مخدر

در تایلند به علت فروش مجاز تریاک در قالب داروهایی با نام معجون قهوه ای، سبب افزایش پذیرش اجتماعی نسبت به شربت تریاک و موادهای مخدر شده است.

در همین راستا محققین حوزه بهداشت و سلامت نگران انگ زدایی از مصرف مواد مخدر و پاک شدن باورهای منفی نسبت به آن هستند.

این عامل می تواند سبب افزایش مصرف به ویژه در سنین جوانی شود. هرچند هم موافقان و مخالفان قانونی سازی دلایل خاص خود را دارند که افزون بر آن این تصمیم گیری، حساسیت بالای دارد.

 

افزایش حجم مواد بازار

افزایش حجم مواد بازار

همانطور که گفته شد، شربت تریاک دارای مقدار خالص زیادی تریاک می باشد. توزیع این دارو در سطح جامعه می تواند سبب ازدیاد مواد مخدر در کشور و منطقه گردد.

شکل گیری گروه های جدید مصرف کننده

شربت تریاک و داروهای مشابه خاصیت ضد درد و خواب آوری دارند. لذا ممکن است با توزیع آن به صورت خود درمانی، مورد مصرف سنین مختلف بخصوص جوانان قرار گیرد. این امر می تواند گروه های جدیدی از بیماران را به همراه آسیب های اجتماعی متفاوت شکل دهد.

عدم امکان آزمایش بررسی لغزش یا عود مصرف

یکی از مشکلات مهم شربت تریاک و این دست داروها، عدم امکان انجام آزمایش ادرار است. تریاک خود ماده افیونی بوده و امکان تشخیص لغزش یا عود مصرف ماده مخدر وجود ندارد زیرا جواب آزمایش همواره مثبت خواهد بود.

طبق مطالعه لیو و همکاران، 2006، به عنوان راهکار از غلظت مورفین در اندازه گیری ها و تشخیص لغزش و مصرف دوباره بهره برده می شود.

نکته: از مشکلات دیگر شربت تریاک می توان به طول دوره اثر کوتاه مدت آن اشاره نمود که سبب دشواری مصرف روزانه، کنترل مصرف و نظارت بر آن می شود. داروسازان در تلاش برای افزایش طول مدت اثر آن هستند.

امیدواری ها در رابطه با شربت تریاک

ضمن وجود تحقیقات علمی و اثبات شده، همچنان نمی توان به این ماده مخدر اجازه ورود به نظام دارویی کشور را داد. که البته با نگاهی بر تاریخ و سابقه آن می توان با اطمینان بیشتری به سمت این تصمیم سوق یافت. در ذیل به برخی از این موارد اشاره شده است.

  • استفاده از تریاک به عنوان دارو موثر در طب سنتی و باستان
  • عملکرد فردی، ذهنی و اجتماعی بهتر سوئ مصرف کنندگان این ماده مخدر نسبت به سایر مواد افیونی
  • شواهد طب سنتی نشان دهنده کاهش مصرف تریاک، به عنوان بهترین راه برای قطع مصرف تریاک می باشد.
  • شواهد نشان دهنده میزان کم وابستگی در مصرف همزمان مورفین و متادون نسبت به مصرف جداگانه است.

کارایی بالاتر درمان با شربت تریاک

باتوجه به خصوصیات فارماکودینامیک و فارماکوکینتیک این دارو، تاثیرگذاری بیشتری به نسبت داروهای دیگر بخصوص در گروه های خاص دارا است. دلایل برتری این دارو را می توان طبق موارد ذیل بنا کرد:

  • کنترل بهتر علائم مصرف و کاهش علائم ترک و محرومیت و در نهایت افزایش احتمال موفقیت درمان
  • افزایش بقای بیمار در درمان نگهدارنده و در طول سم زدایی
  • اثرات مثبت رفتاری و خلقی نظیر کاهش پرخاشگری، خودکنترلی و…
  • عوارض کم دارویی به نسبت سایر داروها
  • موثر بودن سم زدایی و دستیابی به پرهیز موفق

در صورت وجود هرگونه مشکل می توانید با مشاورین راز ماندگار جهت مشاوره اعتیاد در ارتباط باشید.

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *