عزت نفس یا حرمت نفس اصطلاحی در روانشناسی است که بازتاب ارزیابی یا برآورد یک فرد از ارزشهای خود می‌باشد. کمبود عزت نفس، ریشه‌ی بسیاری از مشکلات رفتاری و ذهنی ماست، اگر چه نمی‌توان به عزت نفس به عنوان داروی معجزه آمیز برای رفع همه‌ی مشکلات نگاه کرد، اما واقعیت این است که اگر کمی دقیق‌تر و عمیق‌تر بررسی کنیم، در بسیاری از مشکلات و چالش‌های زندگی شخصی و شغلی خود، میتوانیم ردپای عزت نفس را به عنوان یکی از ریشه‌ها ببینیم. چگونگی افزایش عزت نفس..
اثرات کمبود عزت نفس
اثرات کمبود عزت نفسکمبود عزت نفس، موجب میشود در تصمیم گیری ها ، برای دانش، نگرش، تجربه و الگوهای ارزشی خودمان، به اندازه‌ی دیگران، اعتبار قائل نباشیم و به همین دلیل، برای اطرافیان سهمی بیش از آنچه باید، در تصمیم‌گیری‌های شخصی خود قائل می شویم. خوب است این راهم بدانید که عزت نفس و اعتماد به نفس چه رابطه ای باهم دارند. آنچه به عنوان اعتماد به نفس اعتماد پایین ما را نگران میکند، عموماً (و البته نه همیشه) می‌تواند حاصل عزت نفس پایین باشد.
عموماً آنچه به عنوان کمبود اعتماد به نفس می‌شنویم، و میبینیم که اکثر مردم برای بهبود اعتماد به نفس تلاش می‌کنند، بیش از آنکه واقعاً از جنس اعتماد به نفس باشد، میوه‌ی نامطلوبی است که از ریشه‌ی عزت نفس پایین روییده است و ما به جای درمان ریشه، در تلاش برای بهبود میوه هستیم.
کمبود عزت نفس موجب افراط و تفریط نیز در انتقادپذیری میشود. انتقاد ناپذیر بودن به صورت مطلق، و احترام به نقد همه ی افراد، شاخص قطعی دیگری از ناهنجاری در حوزه‌ی عزت نفس است. متاسفانه، آن‌قدر که برای ما از اهمیت درس خواندن و حفظ کردن و رقابت کردن و امتیاز جمع کردن و موفق شدن گفته‌اند، برای افزایش عزت نفس ومراقبت از عزت نفس نگفته اند. با ما در این مقاله همراه باشید تا بیشتر از آن برایتان بگوییم.
ویژگی افرادی که عزت نفس بالا دارند، چیست؟
برای درک بهتر این موضوع که عزت نفس چیست و هضم کامل آن در ادامه لیستی از ویژگی‌های افرادی که عزت نفس بالایی دارند که از خود و دیگران تشکر و قدردانی می کنند برای شما آورده‌ایم. البته ممکن است تمامی این ویژگی‌ها به صورت همزمان در یک شخص وجود نداشته باشد.
- از رشد کردن استقبال می کنند و چالش ها را می پذیرند.
- همواره در حال کشف ویژگی های درونی خود هستند.
- اغلب خودشان تصمیم می گیرند، اما نظرات افراد صاحب نظر را نیز می پذیرند.
- هنگام مواجهه با مشکلات و چالش ها واقع گرا هستند.
- همواره خود و دیگران را به سمت جنبه های مثبت زندگی هدایت می کنند.
- انگیزه کافی برای تلاش برای رسیدن به اهداف خود دارند.
- در صورت شکست، دلیل آن را پیدا کرده و از اشتباهات خود درس می گیرند.
- انتقادات دیگران را بدون تعصب گوش می دهند، چون می دانند ارزش وجودی آن ها به نظرات دیگران بستگی ندارد.
برای افزایش عزت نفس چه باید کرد؟
راهکارهای ساده‌ای برای افزایش عزت نفس وجود دارند. آگاهی از این راهکارها می‌تواند به شما کمک کند که این ویژگی مثبت را در خود تقویت کنید. در ادامه سعی کرده‌ایم چند مورد از مهم‌ترین این راهکارها را به صورت خلاصه برای شما لیست کنیم.
- 10نقطه قوت و ۱۰ نقطه ضعف خود را یادداشت کنید. به این ترتیب شما برداشتی واقع بینانه و صادقانه از خود دارید.
- حداقل ۳۰ دقیقه در روز را به خود اختصاص دهید و فعالیت های مورد علاقه خود را در این زمان انجام دهید.
- انجام کارهای متفاوت و مسئولیت پذیری جدید را تجربه کنید. سعی کنید برای انجام برخی کارها داوطلب شوید و اگر در انجام آن موفق نشدید، آن را بیان کرده و درباره علت عدم موفقیت و نقاط ضعف خود در این مورد با دیگران صحبت کنید.
- هیچ وقت و تحت هیچ شرایطی خودتان را با دیگران مقایسه نکنید. تنها کسی که شما حق دارید خودتان را با او مقایسه کنید، خودتان هستید.
- خودتان را همانگونه که هستید دوست داشته باشید و با خود مهربان باشید. خودتان را ارزشمند بدانید و هر روز نقاط مثبت تان را به خود یادآوری کنید.
- حس گناهکار بودن و اینکه باعث ناراحتی و آزار دیگران شده اید را از خودتان دور کنید.
- ورزش کنید و تحرک خود را افزایش دهید. هنگام ورزش هورمون اندورفین (هورمون شادی) ترشح می شود که باعث افزایش عزت نفس شما می شود.
4 راهکار تضمینی برای افزایش اعتماد بنفس
اعتماد بنفس از نظر عده ی زیادی تفکر مثبت درباره ی خودمان است. زمانیکه ما بتوانیم درباره ی خود و توانایی هایمان مثبت اندیشانه فکر کنیم میتوانیم در برابر مشکلات قوی تر باشیم. اعتماد به نفس به معنای خود پرستی نیست بلکه به معنای خودباوری و باور به توانایی هایمان است. با راهکار هایی که در ادامه درباره ی آن صحبت میشود میتوانیم افسار زندگی خود را به دست بگیریم و در کارهایمان موفق شویم.
-
استفاده از زبان بدن دست:
باورتان بشود یا نشود بدن شما قبل از شما حرف میزند و پیام هایی را به ناخودآگاه فرد مقابل میرساند حتی اگر فرد مقابل از اصول زبان بدن اطلاعی نداشته باشد. درست است که زبان بدن به صورت ناخودآگاه و بی اختیار هستند اما میتوانیم با روش هایی و تمرین و تمرکز روی آن ها این پیام را به نحوه ی دلخواهمان تغییر دهیم. مثلا اگر میخواهید با اعتماد به نفس به نظر برسید. باید:
- سرتان را بالا بگیرید.
- صاف بنشینید.
- شانه هایتان را به سمت عقب ببرید تا در راستای ستون فقراتتان باشد.
- زمانیکه برای سلام کردن دست میدهید باید محکم دست بدهید.
- زمانیکه صحبت میکنید به صورت فرد مقابلتان نگاه کنید. (یک مثلت روی صورت او در نظر بگیرید هر دو چشم و وسط پیشانی او 3 راس مثلث هستند و مدام چشمتان در این مثلث بچرخد)
- هرگز به بینی فرد خیره نشوید. این کار حس بسیار بدی را به فرد مقابل منتقل میکند.
-
لباس پوشیدن:
قطعا لباس پوشیدن در اعتماد به نفس ما تاثیر گذار است خودتان را تصور کنید زمانیکه بهترین لباستان را پوشیده اید. چه حسی دارید؟ دوست دارید همه ی افراد به شما توجه کنند و حال خودتان را تصور کنید با یک لباس پاره و یا مندرس.
(اگر من باشد اصلا دلم نمیخواهد از منزل خارج شوم چه برسد به آنکه بخواهد کسی مرا ببیند) میبینید چقدر در داشتن اعتماد به نفس شما موثر است؟ پس حتما سعی کنید از لباس های مرتب و تمیز استفاده کنید.
-
صحبت کردن:
زمانیکه شما جسورانه و جذاب صحبت کنید چشم هر بیننده ای را به خود جذب میکنید. اگر فکر میکنید حرفی برای گفتن ندارید از شما میخواهم کمی برای من درباره ی شغلتان صحبت کنید. خواهیم دید که شما نیم الی یک ساعت به صورت مداوم صحبت میکنید. پس نکته در تخصص شماست.
زمانیکه شما درباره ی یک موضوع اطلاع کافی داشته باشید به راحتی میتوانید درباره ی آن صحبت کنید. یک راه آن خواندن کتاب است. هرکتاب یک دریچه است به دنیای آگاهی، اگر به یک موضوع مثل همین اعتماد به نفس که به خاطر آن این مقاله را شروع به خواندن کردید؛ علاقه دارید. شروع به خواندن مقاله و کتاب در آن حوزه کنید و تمرین کنید که در جمع ها درباره ی آن صحبت کنید.
-
مثبت فکر کنید و مثبت عمل کنید:
متاسفانه در دنیایی زندگی میکنیم که پر از اتفاقات بد و ناکامی های بسیار است اگر خودمان را به اخبار بد و ناگواری ها بسپاریم بجز انزوا و افسردگی دستاورید نخواهیم داشت.
اما میبینیم که در همین دنیای پر از مشکلات و گرانی ها هستند افرادی که از زندگی بهترین استفاده را میبرند راز آن در مثبت اندیشی است. اگر بدانیم در دل هر دردی که به ما میرسد یک درس زندگی وجود دارد باعث میشود تا به جای منفی گرایی به دنبال درس های زندگی بگردیم تا دوباره آن اتفاقات را تجربه نکنیم.
مثبت اندیشی یعنی فرض کنیم شما در مغز خودتان دو کارگر دارید. کارگر مثبت و کارگر منفی، سوال اینجاست که شما از کدام کارگر بیشتر کار میکشید. مثلا صبح که از خواب بیدار میشوید اول جوش روی صورتتان را میبینید یا زیبایی چشمانتان را؟ باید در خودمان به دنبال نقاط قوت بگردیم و آن ها تقویت کنی.
در آخر شاید جالب باشد نگاهی به چند نظریه درباره عزت نفس بیندازیم:
ویلیام جیمز
نظریه ویلیام جیمز بر این باور است که از زمانی که فرد در اجتماع و برقراری ارتباط با دیگران قرار می‌گیرد، تصور فرد از خودش شروع به شکل‌گیری میکند. فرد وقتی به دنیا می‌آید، دیگران شروع به بازخورد دادن از همان ابتدا می‌کنند و از آن زمان تصور و نگرش فرد نسبت به خودش شکل می‌گیرد. جیمز معتقد است آرزو‌ها و ارزش‌هایی که هر فرد برای خودش دارد، در اینکه خود را به صورت مثبت ارزیابی میکند یا منفی اهمیت زیادی دارد.
نظریه مازلو
مازلو برای طبقه‌بندی نیازهای انسان، هرمی پنج طبقه‌ای معرفی میکند به نام هرم مازلو و در سطح چهارم از احترام به خود یا عزت‌نفس نام می‌برد که شامل تمایل به تسلط، اطمینان، استقلال، آزادی، توانمندی، کفایت و شایستگی است.
او معتقد است وقتی سه نیاز اول (نیازهای فیزیولوژیک، نیاز به امنیت و نیاز به تعلق و دوست داشتن) برآورده شوند، در حالتی قرار می‌گیریم که نیاز به احترام در ما برانگیخته میشود. ما نیاز داریم که برای خودمان ارزش و احترام قائل شویم و از طرف دیگر نیاز داریم که دیگران نیز به ما احترام بگذارند. زمانی که این نیازها ارضا شوند، فرد احساس قابلیت و ارزشمندی و مؤثر بودن میکند و اگر این نیازها برآورده نشوند، فرد احساس حقارت، درماندگی، ضعف و دلسردی و ناامیدی میکند.
نظریه ناتانیل برندن
از نظر برندن، هم عوامل بیرونی بر عزت‌نفس تأثیر می‌گذارند، هم عوامل درونی. عوامل درونی شامل ارزش‌ها، باور‌ها و رفتارهای فرد هستند و عوامل بیرونی که همان عوامل محیطی هستند شامل والدین، فرهنگ، جامعه و … می‌شوند. عزت نفس تجربه‌ای است که در عمق وجود اشخاص قرار دارد و نحوه‌ای است که ما در مورد خودمان می‌اندیشیم و احساس میکنیم، چیزی نیست که دیگران بخواهند در مورد آن برای ما تصمیم بگیرند.
در این مقاله به توضیح بسیار مختصری از دریای بی کران مشاوره روان شناسی و موضوع عزت نفس پرداختیم انشاءالله که، به چشمان و قلب شما بزرگواران خوش درخشیده و جذاب بوده باشد. مرکز مشاوره راز ماندگار با همکاری مشاوران روان شناس متخصص خود می تواند شما را در تمام زمینه ها و مشکلات روان شناسی حتی در زمینه افزایش عزت نفس و حل مشکلات مربوط به آن شما راهنمایی کند.
بدون دیدگاه